Weerbaarheid wordt veel geassocieerd met termen als veerkracht, zelfvertrouwen en assertiviteit. Iemand die veerkrachtig, vol zelfvertrouwen en assertief is zal weinig problemen ervaren met weerbaarheid. Bij weerbaarheid denken veel mensen dan ook als eerste aan oudere kinderen. Bijvoorbeeld onzekerheid in de puberteit. Maar weerbaarheid versterken is belangrijk op alle leeftijden. Wat kan je als JGZ-professional allemaal doen?
Jeugdigen tot ongeveer 10 jaar
Bij hele jonge kinderen en het opgroeiende kind op de basisschool spelen ouders een zeer belangrijke rol. Voor de JGZ-professional is het belangrijk om bij ouders aan te sluiten, hen te ondersteunen en het opvoed vertrouwen te helpen versterken. Daarnaast is het ook van belang om kennis te hebben van interventies op scholen en in gemeenten zodat je hierover goed kan adviseren en deze eventueel uit kan voeren en toepassen. Bekijk ook het themadossier ouderschap.
Jeugdigen vanaf 10 jaar
Bij deze groep staat mentale gezondheid wat centraler en richt je je op een andere manier op ouders als bij de andere groep. Er is bewust gekozen om bij deze indeling niet aan te sluiten bij de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs. Inmiddels weten we namelijk dat juist de overgangen risico’s met zich meebrengen, en de JGZ zorgt als geen ander voor continuïteit in het contact met een jeugdige als er sprake is van risicofactoren.
Maar wat kan je als JGZ-professional nu bieden bij deze oudere kinderen? De indeling is niet in beton gegoten, maar kan helpen om het in je dagelijkse praktijk te structureren. Hebben we het over het jonge kind, de ondersteuning van ouders? Of gaat het om het aansluiten bij jongeren op de middelbare school, bij schoolverzuim en andere signalen? Vanuit het actieplan kindermishandeling is een overzicht gemaakt van interventies bestemd voor specifieke leeftijden. Het gaat om interventies die soms ingezet worden door de JGZ en soms kunnen worden geadviseerd.
JGZ-richtlijnen en weerbaarheid
Ook zijn er veel JGZ-richtlijnen waar het gaat over weerbaarheid. De richtlijnen helpen de professional in het uitvoeringspraktijk. Voorbeelden hiervan zijn de richtlijnen: ADHD, Angst, Autismespectrumstoornissen, Begeleiding gezin bij overlijden kind, Depressie, Excessief huilen, Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen, Kindermishandeling, Opvoedondersteuning, Overgewicht, Pesten, Psychosociale problemen, Seksuele ontwikkeling en Voeding en eetgedrag.
Je rol als JGZ-professional
Uiteindelijk gaat het erom dat je met je professionele bagage (die bestaat uit je opleiding, je ervaring, de richtlijnen en (effectieve) interventies) ouders en jeugdigen kunt ondersteunen bij het ontwikkelen van weerbaarheid. Dat vraagt ook om het voortdurend ontwikkelen van je eigen vakmanschap. Het thema weerbaarheid biedt daar goede aanknopingspunten voor. Een sterke JGZ kan hierin het verschil maken door te investeren in weerbaarheid.