Blog 23 januari 2023
Laten we samen even somberen. Overheidsbeleid, dat vroeger op ervaringskennis steunde, vertoont een steeds groter tekort aan deze nuttige kennis. Professionele hulp was ooit drempelloos en in overvloed beschikbaar. Nu is het een schaars en duur goed geworden. Een luisterend oor of een schouderklopje van je naaste is tegenwoordig een luxe product dat door het krimpend maatschappelijk middenveld geproduceerd wordt. Bestaanszekerheid en kansengelijkheid dreigen een museumstuk te worden. Werken loont steeds minder. De belofte van een gegarandeerd pensioenkapitaal aan het einde van je werkend leven, blijkt een sprookje te zijn. Tegenstellingen worden alsmaar benadrukt en de verschillen uitvergroot. We hebben geen superlatieven meer voor de duiding van de huidige toestanden. Alles wat tegenwoordig gebeurt, wordt enkel als crisis geduid. Gascrisis, wooncrisis, zorgcrisis, welvaartcrisis, asielcrisis, bestaanscrisis, gezondheidscrisis, armoedecrisis, vertrouwenscrisis. Ik ben vast en zeker een crisis vergeten.
Tot voor kort ging het met de meeste mensen goed. Dat sommigen pech hadden, verklaard door het DNA of de postcode waar je wieg geregistreerd staat, wisten we al. Nu raakt de onzekerheid en risico op achterstand iedereen. Het gaat niet langer om de ander die kwetsbaar is en hulp of zorg nodig heeft. Dit kruipt onder je huid. De onrust, ongemak en onzekerheid woekeren als onkruid in je hoofd. Steeds vaker treft het jezelf. Ik zie dit terug in onze peilingen onder professionals en ouders. Ik hoor het van mijn collega’s uit het veld. Het is niet zonder gevolgen. Ouderschap is bijvoorbeeld uit balans. Behoefte aan steun en vertrouwen is bij de ouders blijvend groot. De verwachtingen en eisen van de maatschappij ten opzichte van goed ouderschap zijn alleen maar gegroeid. Maar de solidaire gemeenschap is tegenwoordig voornamelijk in de tv-reclames van de grote supermarktketens zichtbaar. Via het scherm zien we de acteurs ooit zo herkenbare tolerantie, solidariteit en compassie spelen. Een van de kleinste gemeenschappen, het gezin, dreigt zich bij gebrek aan verbinding steeds vaker op hun eigen eilandje terug te trekken.
De vakmensen ervaren meer en meer handelingsverlegenheid om met hun cliënten het gesprek aan te gaan over armoede, stress en andere zorgen. Dat komt omdat de ellende en de daarmee gepaarde schaamte henzelf ook vaker treft. Het ontbreekt ze daarnaast dikwijls aan de juiste vaardigheden en effectieve tools om perspectiefvol met hun cliënten aan de slag te gaan. En niet in de laatste plaats beginnen ze er niet aan wegens tijdgebrek. De steeds grotere uitval van collega’s wordt niet opgevuld, met als gevolg dat locaties dicht blijven en de achtergelaten caseload on hold wordt gezet. Investeren in noodzakelijke opleiding en training van personeel is géén topprioriteit van deze organisaties. Hierdoor komt vakmanschap in de knel.
Je laten meevoeren door de stroom van chagrijn betekent steeds moeilijker de slaap vatten. Meanderen met anderen die tegenstellingen aan het uitvergroten zijn, is ’s ochtends met een katergevoel wakker worden. Dat gaan wij dus niet doen. Maak van het obstakel voor je werk een hulpmiddel. Laat datgene wat je verhinderde om een bepaalde weg in te slaan je richtingwijzer zijn. Er is genoeg dat ons vertrouwen geeft om door te zetten en slimme verbindingen te maken. Geboren worden en leven in Nederland is, in tegenstelling tot vele andere landen in de wereld, een garantie voor een lang, gezond en kansrijk leven. Wij zijn een van de meest gelukkige volken ter wereld. Jongeren geven hun leven een goede voldoende. We blijven ondanks tegenslag een van de meest welvarende naties. En we hebben als maatschappij alles in huis om de brede welvaart tot een structurele bloei te brengen. Van de zorg die levens redt tot de preventie die generaties tot bloei brengt. Het gigantisch potentieel aan grootouderschap wat de vergrijzing ons cadeau geeft, moet nog ontdekt worden. Het waanzinnig grote maatschappelijk kapitaal dat dit voortbrengt, kan samen slim ingezet worden bij het heropbouwen van solidaire gemeenschappen. Humanisering programma’s voor de professionals komen meer en meer tot hun recht, waarbij ervaringskennis een volwaardige plek krijgt naast de praktijk- en wetenschappelijke kennis. Deze waardengedreven vakmanschap is cruciaal voor de kwaliteit van een professie. Wil je het verschil maken dan betekent dit dat je de bovenstroom moet nemen: je moet tegen de stroom inzwemmen. Dus, waar wacht je op? Als iets voor de mens mogelijk is, moet je denken dat het ook voor jou bereikbaar is. Neem dus de ruimte om het ondenkbare te denken. Zet gewoon die eerste stap om dat te doen wat je misschien nooit dacht te kunnen. Zeg hardop: Kom maar op 2023!
Igor Ivakic
directeur
Igor is sinds oktober 2015 directeur van het NCJ. Zijn missie is dat ieder kind in Nederland gezond en veilig kan opgroeien. Hij wil samen met de JGZ-sector laten zien dat je maatschappelijke epidemieën, zoals kindermishandeling, schoolverzuim en armoede, beter beheersbaar kunt maken door stevige inzet op preventie.
Igor heeft een achtergrond als maatschappelijk werker en socioloog. Hij werkte onder andere bij de rijksoverheid als management consultant en bij diverse maatschappelijk organisaties zoals Stichting Lezen & Schrijven en VluchtelingenWerk Nederland. Ook vervult Igor verschillende bestuursfuncties in de sociaal-maatschappelijke sector.
Door binnen de JGZ de krachten te bundelen, wil hij meer impact creëren. Zijn focus ligt dan ook op het maken van verbindingen binnen de JGZ, maar ook tussen de JGZ en alle partijen daaromheen.
Lees meer over Igor Ivakic E-mailen Bellen Ga naar LinkedIn
Vele gesprekken met kwetsbare cliënten heb ik gevoerd in mijn loopbaan. Voordat ik Nu Niet Zwanger (NNZ) kende, kwam het niet in mij op om kinderwens, seksualiteit en anticonceptie te bespreken tijdens mijn werk als jeugdverpleegkundige.
De razende stilstand waarin iedereen hard werkt om pech te temmen zal doorbroken moeten worden. Ruimte geven is de gamechanger. Dit jaar is het jaar van de ruimte. Be the change!
Ik haar blog vertelt AIOS Jeugdgezondheidszorg Rozanne Lakenman waarom de Shantala babymassage vanaf moment één indruk op haar maakte en hoe deze laagdrempelige interventie bij zowel het kind als de ouders ultieme rust brengt.