6. Pakt in rugligging voorwerp binnen bereik

fijne motoriek, adaptatie, persoonlijkheid en sociaal gedrag

Achtergronden

  

Ontwikkelingsveld

 Fijne en grove motoriek en adaptatie.
Neurologisch aspect

Bewust grijpen vereist coördinatie tussen het visuele systeem, motoriek, tastzin en propriocepsis. Zie ook kenmerk 5. 
Het grijpen van een voorwerp binnen bereik gebeurt op deze leeftijd nog met de volle hand (ulnair­palmair grijpen), waarbij de duim in het vlak van de hand blijft. Het reiken naar het voorwerp mag nog wat onzeker, ongericht verlopen. Er is nog geen lateralisatie (voorkeur voor rechts of links); deze begint zich pas vanaf 24 maanden te ontwikkelen (zie hoofdstuk 3).
Psychologisch aspect

Oog/handcoördinatie speelt een belangrijke rol bij het ontdekken van de wereld, het exploratie gedrag.
   

Onderzoekleeftijd

  Referentiewaarden (percentage dat het kenmerk positief scoort)

21-22 weken

 Rechts: 95,0 %     Links: 95,1 %

23-24 weken

 Rechts: 96,2 %     Links: 95,6 %

25-26 weken

 Rechts: 96,6 %     Links: 96,3 %
  NB: periode week 1 betreft de leeftijd vanaf de geboortedag tot en met dag 6, periode week 2 de leeftijd van dag 7 tot en met dag 13, etc.

Onderzoekmethode

  
Uitgangspositie kind

Het kind ligt op zijn rug op de onderzoektafel met zijn hoofd in middenstand. Vanaf de leeftijd van 3 maanden moet het kind deze houding spontaan kunnen aannemen (zie kenmerken 52 en 53).
Uitvoering onderzoek

Als het kind het hoofd niet spontaan in de middenstand brengt, doet de onderzoeker dit. De onderzoeker laat boven het kind een voorwerp binnen handbereik bengelen, zodat het er met licht geflecteerde armen bij kan (b.v. rammelaar, bijtring, stethoscoop). Beide handen worden afzonderlijk onderzocht. Dit wordt vergemakkelijkt door het voorwerp niet in de middellijn van het kind aan te bieden, maar achtereenvolgens links en rechts van het midden.

Waarschuwing: op deze leeftijd brengen kinderen aldus vastgepakte voorwerpen meestal onmiddellijk naar de mond. Uit hygiënische en veiligheidsoverwegingen draagt de onderzoeker er zorg voor dat dit niet gebeurt.
Observatie

De onderzoeker observeert of en, zo ja, hoe het kind naar het voorwerp reikt en het vastpakt, zowel links als rechts.
   

Beoordeling

  
Positief

Het kind pakt het voorwerp, zowel met de rechter­ als met de linkerhand. De kwaliteit van het reiken mag nog wat onzeker en ongericht zijn. De manier van grijpen: het kind pakt met de hele hand (ulnair­palmair grijpen). De duim beweegt zich in het vlak van de hand. Er is geen voorkeur voor één hand.

Negatief

 Het kind pakt niet.
   

Registratie

+ Bij positieve respons

- Bij negatieve respons

Links en rechts apart noteren.
Disciplines Alle disciplines mogen alle onderdelen doen
Informatie over overleg / consultatie

Indien de DA het kenmerk uitvoert mag bij een negatieve score de JV geconsulteerd worden.

Indien de JV het kenmerk uitvoert moet bij een negatieve score de VS/JA geconsulteerd worden.
Advies Adviseer ouders over het spelen met hun kind en daarbij het vastpakken te oefenen. 
Alarmsymptoom Verwaarlozen (in functioneel gebruik) van een hand of arm; op korte termijn consultatie van VS/JA.
   
Overweging

Verwaarlozen (in functioneel gebruik) van een arm of een hand geldt op elke leeftijd als alarmerend (Touwen, 1990).

Dit kenmerk is ook van belang voor de JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen.

Let op: Dit is een DIY-video voor ouders om hen te betrekken bij het onderzoek. En dient voor de professionals als audiovisuele ondersteuning bij de beschreven instructie.

Bijkomende instructie voor professionals: Het grijpen mag op deze leeftijd nog wat onzeker en ongericht zijn. De manier van grijpen van het kind is meestal met de hele hand, ulnair-palmair grijpen. De duim beweegt zich dan in het vlak van de hand.

Deel dit met je netwerk