Implementatie
Wil jouw gemeente of organisatie aan de slag met Stevig Ouderschap? Om Stevig Ouderschap aan te kunnen bieden moet je als organisatie aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo mag Stevig Ouderschap alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde Stevig Ouderschap verpleegkundigen en heb je een licentie voor Stevig Ouderschap bij het NCJ. Het NCJ draagt zorg voor onder andere het landelijk beheer van Stevig Ouderschap, onderzoek en doorontwikkeling.
Randvoorwaarden
Voor de implementatie en uitvoering van Stevig Ouderschap zijn onderstaande aspecten essentieel:
- Wanneer in een gebied Stevig Ouderschap wordt uitgevoerd dient altijd structureel gescreend te worden in de gehele populatie.
- Het vakmanschap van de SO-verpleegkundige is geborgd door de volgende randvoorwaarden: een verpleegkundige opleiding op HBO-niveau, kennis van preventie en minimaal 3 jaar ervaring in de JGZ 0-4.
- Blijvende deskundigheid van de SO-verpleegkundige wordt geborgd door voldoende (inhoudelijk voor Stevig Ouderschap relevante) intervisie, supervisie en deskundigheidsbevordering.
- Het werk als SO-verpleegkundige wordt gecombineerd met regulier JGZ-werk om voeling te houden met de praktijk en actualiteiten van de JGZ.
- Een SO-verpleegkundige mag pas Stevig Ouderschap huisbezoeken afleggen wanneer zij de basisopleiding tot SO-verpleegkundige volledig heeft afgerond.
Te nemen implementatiestappen:
- Werven van financiering bij gemeente(n).
- Licentieovereenkomst met NCJ afsluiten.
- Werven van voldoende formatie.
- Interne procedure schrijven.
- Materialen (laten) drukken.
- JGZ-teams scholen (‘kick-off’) en instrueren.
- Plannen scholingsprogramma voor SO-verpleegkundigen.
- Organiseren begeleidingsmomenten (inter- en supervisie) van SO-verpleegkundigen.
- Ketenpartners informeren.
Voor de implementatie zijn diverse ondersteunende materialen beschikbaar. Ook na de implementatie ondersteunt het NCJ de uitvoering, kwaliteitsborging en doorontwikkeling van Stevig Ouderschap door middel van diverse activiteiten en materialen. In afstemming met uitvoerende organisaties wordt hier invulling aan gegeven.
Landelijk beheer door het NCJ
Het NCJ is verantwoordelijk voor de doorontwikkeling, kwaliteitsborging, programma-integriteit en communicatie over Stevig Ouderschap. Het NCJ sluit met de organisaties die Stevig Ouderschap uitvoeren een overeenkomst af. Aangesloten organisaties hebben toegang tot producten, diensten en activiteiten van het NCJ om Stevig Ouderschap optimaal uit te voeren te implementeren:
- Een website en een besloten online omgeving met extra informatie en downloadbaar materiaal ten behoeve van een stevige implementatie en uitvoering.
- Actuele informatie en communicatie over Stevig Ouderschap.
- De (geaccrediteerde) basisopleiding en bijscholing van SO-verpleegkundigen.
- Bijeenkomsten voor de betrokkenen bij Stevig Ouderschap, zoals de coördinatoren, een klankbordgroep en waar nodig werkgroepen.
- Implementatie en uitvoerings ondersteuning en vraagbaakfunctie.
- Kwaliteitsborging activiteiten zoals regionale uitvoeringsgesprekken, een monitor en hercertificering van SO-verpleegkundigen.
- Inventarisatie en uitvoering van (door)ontwikkeling van Stevig Ouderschap.
- Onderzoek naar Stevig Ouderschap in samenwerking met universiteiten.
- Verkenning van kansen om JGZ-interventies te versterken en te verbinden.
Doorontwikkeling
Het NCJ streeft ernaar om te blijven werken aan kwaliteitsverbetering, verspreiding en borging van Stevig Ouderschap. Het doen van (vervolg)onderzoek en inhoudelijke doorontwikkeling en innovatie is onderdeel hiervan. Het NCJ is bij diverse onderzoeken betrokken. Hieronder een kort overzicht. Wil je meer weten? Neem dan contact met ons op.
Momenteel loopt er vanuit het UvA consortium ‘Vroeg preventieve interventies’ een onderzoek naar aanvullende modules voor de Stevig Ouderschap huisbezoeken, gericht op: competentiegevoel versterken, trauma signalering, stressvermindering en omgaan met boosheid.
Vanuit hetzelfde consortium is ook een onderzoek gestart naar langetermijneffecten aan de hand van Veilig Thuis-meldingen en justitiële contacten bij de oorspronkelijke onderzoeksgroep. Bestaande data worden daarbij gekoppeld aan CBS data.
Daarnaast ligt er een een projectidee voor onderzoek naar de effecten van Stevig Ouderschap prenataal, waarvoor financiering wordt gezocht.
Door deze onderzoeken kan de interventie mogelijk worden verbeterd op basis van empirische uitkomsten en blijft de evidence based status van Stevig Ouderschap gewaarborgd.
Studies naar Stevig Ouderschap
Stevig Ouderschap werd tussen 2001 en 2005 onderzocht in een grote Randomized Controlled Trial onder 500 gezinnen. Hieruit bleek dat op de kinderleeftijd van twee jaar het risico op opvoedingsproblematiek significant is afgenomen in 22% van de bezochte gezinnen tegen slechts 8% van de vergelijkingsgroep. Ouders die huisbezoeken kregen, rapporteren een betere psychosociale ontwikkeling van hun kind. Deze is vergelijkbaar met de ontwikkeling van kinderen in een controlegroep van gezinnen die niet in aanmerking kwamen voor bezoek. We kunnen dus stellen dat de ontwikkeling van kinderen in bezochte gezinnen genormaliseerd is. Ook vijf jaar na afloop van de huisbezoeken geven bezochte ouders nog altijd aan zich beter toegerust te voelen voor hun ouderlijke taken; zij voelen zich steviger ouders. In 2017 is Stevig Ouderschap door de Erkenningscommissie Interventies erkend als ‘effectief volgens eerste aanwijzingen’ en opgenomen in de JGZ Interventiebibliotheek (en andere databanken).
De vragenlijst die wordt gebruikt om de gezinnen te vinden die in aanmerking komen voor de huisbezoeken Stevig Ouderschap blijkt een behoorlijke predictieve validiteit te hebben (AUC-waarde van 0,72) als het gaat om meldingen van kindermishandeling bij Veilig Thuis gemiddeld 2,5 jaar na de geboorte van een kind. Lees voor meer informatie het artikel in Nederlands Tijdschrift Jeugdgezondheidszorg
