Nieuws
Zonder jongeren geen toekomst
Welke ondersteuning hebben jongeren nodig op hun weg richting volwassenheid? Die vraag werd beantwoord in een rijke bijeenkomst met veel interessante voorbeelden.
Volwassen worden gaat niet vanzelf. Voor veel jongeren is het lastig om op eigen benen te leren staan. Daarbij zijn de zorgen over de mentale gezondheid van jongeren toegenomen, zeker door de coronaperiode. Toch is de rol van de JGZ in de adolescentiefase niet vanzelfsprekend. Wat kan de JGZ doen om jongeren beter te ondersteunen op weg naar hun toekomst?
Deze vraag stond centraal tijdens de online expertmeeting ‘Klaar voor de Toekomst’ op 7 oktober 2021. Zo’n 85 JGZ-professionals kwamen samen om de laatste inzichten uit de wetenschap te horen, én om eigen ervaringen uit te wisselen.
Op weg naar zelfstandigheid
In het eerste deel van de bijeenkomst gaven vier experts inzicht in recente onderzoeken naar de situatie van jongvolwassenen, hun (mentaal) welbevinden en de rol van de JGZ. Ilse Schramel, arts maatschappij en gezondheid bij GGD regio Utrecht, schetste de situatie voor jongvolwassenen vanuit het perspectief van de publieke gezondheid. Ze wees op de 15 procent van de jongeren die problemen ervaren op de weg naar zelfstandigheid. Maar ook op de harde grens bij 18 jaar die in veel wet- en regelgeving bestaat, en die de ondersteuning aan jongvolwassenen vaak bemoeilijkt.
Mariska Klein Velderman, onderzoeker bij TNO, deelde de bevindingen uit een onderzoeksprogramma over kwetsbaarheid en mentale gezondheid onder jongeren. Daaruit blijkt onder meer dat er geen kritische periode is voor het ontwikkelen van mentale problemen. Dit pleit voor het regelmatig monitoren van jongeren op verschillende momenten. Het onderzoek heeft ook geleid tot de ontwikkeling van de reflectietool ‘Jongeren in de JGZ’, die JGZ-professionals en -organisaties helpt te reflecteren op hun eigen manier van werken.
BEKIJK DE REFLECTIETOOL ‘JONGEREN IN DE JGZ’ >
DOE MEE MET DE EVALUATIE VAN DE REFLECTIETOOL >
Mentaal welbevinden
De mentale gezondheid van jongeren staat onder druk. Dat werd duidelijk uit het verhaal van Marloes Kleinjan, programmahoofd Jeugd bij het Trimbos-instituut. Zij benadrukte het belang van investeren in de mentale gezondheid en veerkracht van jongeren – zeker ook in de schoolcontext. Daarbij moeten we gebruikmaken van de beschikbare kennis en die toepassen in de praktijk. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het programma ‘Welbevinden op school’, en bij de wegwijzer ‘Rondom Jong’ (over depressiepreventie).
Uit het onderzoek van Caecilia Bremers (GGD Hart voor Brabant) bleek dat veel jongeren prestatiedruk ervaren. Ook ervaren jongeren stress, waardoor ze slechter slapen, ongezonder eten en minder goede resultaten halen op school. Deze samenhang van factoren maakt dat alleen een integrale gezondheidsaanpak effectief kan zijn. Onderdeel daarvan is het versterken van veerkracht, bijvoorbeeld door jongeren te laten ervaren dat ze gehoord en gewaardeerd worden, en daadwerkelijk iets bijdragen.
Verhalen uit de spreekkamer
In het tweede deel van de bijeenkomst gingen de deelnemers met elkaar in gesprek. Veel JGZ-professionals herkenden het geschetste beeld uit hun eigen praktijk. Welke mogelijkheden biedt ‘Klaar voor de Toekomst’ voor de JGZ? En wat zouden ze anders kunnen en willen doen?
Er werd gesproken over het spanningsveld tussen collectief en individueel werken met jongeren, en het vinden van de juiste balans daartussen. Kort kwamen de schaarse middelen in de JGZ-praktijk ter sprake, zeker voor de doelgroep 18 tot 23 jaar. En het belang van het delen van de verhalen ‘uit de spreekkamer’ werd benadrukt, bijvoorbeeld in gesprekken met beleidsambtenaren en bestuurders.
Elkaar kennen
Samenwerking bleek een belangrijk thema te zijn, zowel de samenwerking met jongeren en ouders als die met andere professionals en organisaties. Veel JGZ-professionals spraken de ambitie uit om nog meer vanuit het perspectief van jongeren zelf te werken, en daarbij uit te gaan van kansen in plaats van problemen. Er werden ervaringen gedeeld over samenwerking met en op scholen, en hoe de JGZ daarin zichtbaarder kan zijn. Ook de samenwerking met sociale wijkteams, gemeente en andere kernpartners kwam ter sprake. ‘Elkaar kennen’ bleek een factor van betekenis te zijn.
Meer informatie
De kennis en inzichten die tijdens deze expertbijeenkomst zijn gedeeld, zijn verzameld in het uitgebreide verslag. Ook is op basis van de bijeenkomst een praatplaat gemaakt. Deze kun je gebruiken om in je eigen praktijk het gesprek aan te gaan met jongeren, ouders, collega’s en kernpartners. Met als centrale vraag: doen we in de JGZ de goede dingen zodat jongvolwassenen daadwerkelijk klaar zijn voor hun toekomst?
DOWNLOAD DE PRAATPLAAT (JPG) >
DOWNLOAD DE PRAATPLAAT (PDF) >
