13. Stapelt 2 blokjes

Achtergronden

Ontwikkelingsveld

Coördinatie, met name hand­ en vingermotoriek (grijp­ en loslaatfunctie). 
Bij het grijpen en manipuleren van blokjes gebruiken kinderen op deze leeftijd vaak de duim en wijsvinger of de volle hand en in mindere mate de overige vingers. Vanaf de leeftijd van 18 maanden wordt in toenemende mate de stand van hand en vingers aangepast aan de grootte van het voorwerp. 
Op deze leeftijd is er nog geen duidelijke lateralisatie. Beide handen moeten worden onderzocht om te voorkomen dat het niet gebruiken van één hand ten onrechte als een uiting van lateralisatie wordt beschouwd (hoofdstuk 3).

Naast een zekere mate van motorische ontwikkeling vereist het uitvoeren van deze handeling een zekere mate van cognitieve ontwikkeling. Aan de uitvoering van de opdracht zijn twee componenten te onderscheiden: enerzijds de wijze van hanteren van de blokjes (neurologische component) en anderzijds de doelgerichtheid waarmee het kind de toren bouwt (cognitieve component).

Onderzoekleeftijd

Aanbevolen leeftijd

Spreiding

Onderzoekmethode

De ouder zit aan een tafel tegenover de onderzoeker. Het kind zit bij de ouder op schoot, dichtbij en recht voor de tafel. De tafel moet zodanig opgeruimd zijn dat het kind niet wordt afgeleid. Het kind moet zo zitten dat het zijn armen vrij kan bewegen en de blokjes gemakkelijk kan hanteren.

De onderzoeker legt vier blokjes tegelijk voor het kind op tafel neer. Als het kind niet uit zichzelf twee blokjes stapelt, mag de onderzoeker het kind aanmoedigen door voordoen en vervolgens de twee blokjes tegelijk neer te leggen bij de andere twee blokjes op de tafel vlak voor het kind en het kind uit te nodigen tot bouwen. Maximaal twee maal voordoen.
Beide handen worden afzonderlijk onderzocht.

De onderzoeker observeert of het kind twee blokjes stapelt, zowel links als rechts.
Observatie is ook mogelijk terwijl het kind spontaan een toren bouwt.

Beoordeling

Positief

Het kind bouwt geen toren van twee blokjes
of
het bovenste blokje blijft niet op het onderste liggen
of
het kind voert de opdracht met trillende handbewegingen uit.

+ Bij positieve respons.

- Bij negatieve respons.

 Links en rechts afzonderlijk registreren.

 Bij ‘opmerkingen’ registreren: 

• spontaan of na voorbeeld
• in één keer of na proberen
• ‘trillerig’.

Alle disciplines mogen alle onderdelen doen

Indien de DA het kenmerk uitvoert mag bij een negatieve score de JV geconsulteerd worden.

Indien de JV het kenmerk uitvoert moet bij een negatieve score de VS/JA geconsulteerd worden.

Bij opmerkingen noteren bijv. duplo gewend / wel of geen ervaring.

Als het kind de opdracht niet uitvoert, moet nagegaan worden of het kind ervaring heeft met het spelen met blokken. Als dat niet zo is, moet dit bij ‘opmerkingen’ worden genoteerd. 
Het verwaarlozen (in functioneel gebruik) van een arm of een hand geldt op elke leeftijd als alarmerend.
Trillerige handmotoriek geldt na de leeftijd van één jaar als alarmerend (Touwen, 1992).