Laaggeletterdheid
In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen van 16 jaar en ouder moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Dat staat gelijk aan 18 procent, ofwel ongeveer 1 op de 6 mensen in Nederland. Net als veel andere maatschappelijke achterstanden wordt laaggeletterd van generatie op generatie doorgegeven. Preventie is daarom van groot belang.
Laaggeletterdheid is ook verbonden met gezondheidsproblemen. Laaggeletterden hebben vaker last van bepaalde ziekten en aandoeningen, zoals astma, diabetes, kanker, hartinfarcten en psychische problemen.
Meer cijfers en feiten kun je vinden op de website van Stichting Lezen & Schrijven
JGZ en geletterdheid
Als kwetsbare ouders zo vroeg mogelijk begeleiding en ondersteuning krijgen, kan dit betekenen dat het kind alsnog een goede start krijgt. Bovendien heeft dit positieve gevolgen voor zowel de gezondheid van de ouder als zijn of haar maatschappelijke participatie. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) ziet 96 procent van de kinderen en hun ouders; een unieke en zeer waardevolle positie.
Inspiratie en Tools
Goede basisvaardigheden verhogen de zelfredzaamheid en de sociale en maatschappelijke participatie. Onderstaande hulpmiddelen kun je gebruiken.
Organisaties, samenwerkingsverbanden en initiatieven die zich richten op de aanpak van laaggeletterdheid:
- 'Tel mee met taal'
- Alliantie gezondheid en geletterdheid
- Stichting Lezen & Schrijven
- Week van de Alfabetisering
- Pharos
- Stichting Lezen
- HEMA foundation
- Het ei van Columbus (iTTA)
Tools voor de praktijk:
- De Taalverkenner
- JGZ Richtlijn Taalontwikkeling
- Eenvoudige tool 'Mijn positieve gezondheid': een gespreksinstrument dat is ontwikkeld voor mensen die moeite hebben met (begrijpend) lezen
- Vragenlijst Omgevingsanalyse Taalaanbod (VLOT) van Sardes
- Boek 'Opvoeden en opgroeien in beeld' van het NJi
- Contextgerichte vragen: opgesteld door GGD Gelderland-Midden tijdens de proeftuin Laaggeletterdheid
- Helder schrijven met klinkende taal
- Bureauleggers ter ondersteuning van de JGZ-professional, gemaakt door GGD Zaanstreek Waterland
- JGZ Richtlijnenspel
- Video van GGD Zaanstreek Waterland 'Leer lezen en schrijven voor een mooie toekomst' (neem contact op met Machteld Res via mres@ggdzw.nl om het filmpje op verzoek aan te passen met het eigen logo)
- Factsheet van het project 'Oud gedaan'
- Praatplaat voor gesprekken met ouders of als A3 in de wachtruimte
E-learnings voor professionals:
- e-learning taalstimulering door voorlezen (Stichting Lezen)
Projecten/initiatieven gericht op ouderbetrokkenheid, taalontwikkeling en leesbevordering:
- Bereslimme boeken
- VVE Thuis (Nederlands Jeugdinstituut)
- Voorleesexpress
- BoekStart
- Verteltas (methodiek, Kenniscentrum Verteltassen)
- Kinderzwerfboek
- Van Nul Tot Taal (app)
Achtergrondinformatie:
Alliantie gezondheid en geletterdheid
Het NCJ is partner van de Alliantie gezondheid en geletterdheid. Deze alliantie richt zich onder andere op het agenderen van laaggeletterdheid, vroeg signaleren van laaggeletterden en hen doorverwijzen naar een Taalhuis. Bekijk waar het NCJ zich voor inzet