Laaggeletterdheid

Laaggeletterdheid is ook verbonden met gezondheidsproblemen. Laaggeletterden hebben vaker last van bepaalde ziekten en aandoeningen, zoals astma, diabetes, kanker, hartinfarcten en psychische problemen. 

Meer cijfers en feiten kun je vinden op de website van Stichting Lezen & Schrijven

JGZ en geletterdheid

Als kwetsbare ouders zo vroeg mogelijk begeleiding en ondersteuning krijgen, kan dit betekenen dat het kind alsnog een goede start krijgt. Bovendien heeft dit positieve gevolgen voor zowel de gezondheid van de ouder als zijn of haar maatschappelijke participatie. De jeugdgezondheidszorg (JGZ) ziet 96 procent van de kinderen en hun ouders; een unieke en zeer waardevolle positie. 

Om deze reden hebben de Stichting Lezen & Schrijven en het NCJ de handen ineen geslagen om de intergenerationele overdracht van laaggeletterdheid een halt toe te roepen. Elk kind verdient immers kansen op een veilige en gezonde ontwikkeling. Stichting Lezen & Schrijven en het NCJ hebben het project ‘Op weg naar een geletterde generatie’ gelanceerd. Binnen dit project hebben drie JGZ-organisaties zich, elk op eigen wijze, ingezet om taalontwikkeling voor en door ouders te stimuleren. De drie organisaties hebben in de praktijk verkend hoe preventie, vroegsignalering en de aanpak van laaggeletterdheid bij ouders en kind structureel een plek kunnen krijgen binnen de werkwijze van de JGZ

Alliantie gezondheid en geletterdheid

In december 2018 heeft het NCJ zich aangesloten bij de Alliantie gezondheid en geletterdheid. Deze alliantie richt zich op het agenderen van laaggeletterdheid, vroeg signaleren van laaggeletterden en hen doorverwijzen naar een Taalhuis, en het ontwikkelen en delen van creatieve aanpakken van laaggeletterdheid. Als partner van de alliantie zet het NCJ zich in voor:

• preventie van laaggeletterdheid door taalstimulering;
• vroegsignalering van laaggeletterdheid bij kinderen en ouders;
• de expertise van JGZ-professionals actueel houden en hen ondersteunen met onder andere e-learning en bijeenkomsten;
• het geven van een overzicht van ondersteunende producten en aanpakken via de website;
• het, waar mogelijk, borgen van de aanpak in de reguliere werkwijze van de JGZ.

Inspiratie en Tools

Goede basisvaardigheden verhogen de zelfredzaamheid en de sociale en maatschappelijke participatie. Onderstaande hulpmiddelen kun je gebruiken.

Aanbevelingen voor professionals om inzicht te krijgen laaggeletterdheid:

• Website Stichting Lezen & Schrijven

Op de website van Stichting Lezen en Schrijven vind je veel informatie over (laag)geletterdheid. Daarnaast kun je ook gebruik maken van de e-learning laaggeletterheid en de e-learning laaggeletterdheid voor kraamverzorgende.

• De Taalverkenner
• Het Themadossier laaggeletterdheid van Pharos
• Actieprogramma 'Tel mee met taal'
• JGZ Richtlijn Taalontwikkeling
• JGZ Richtlijnenspel
• Week van de Alfabetisering
• e-learning taalstimulering door voorlezen van Lezen.nl
• Eenvoudige tool 'Mijn positieve gezondheid': een gespreksinstrument dat is ontwikkeld voor mensen die moeite hebben met (begrijpend) lezen
• Project 'Gezond opgroeien' van Pharos
• Training met acteurs van landelijk bureau Hetsen en Visschers
• Vragenlijst Omgevingsanalyse Taalaanbod (VLOT) van Sardes
• Boek 'Opvoeden en opgroeien in beeld' van het NJi
• Contextgerichte vragen: opgesteld door GGD Gelderland-Midden tijdens de proeftuin Laaggeletterdheid
• Helder schrijven met klinkende taal
• Bureauleggers ter ondersteuning van de JGZ-professional, gemaakt door GGD Zaanstreek Waterland

Aanbevelingen voor JGZ-professionals om ouders te ondersteunen; dit aanbod kan per gemeente verschillen.

• Het ei van Columbus (kennisinstituut voor taalontwikkeling): Een programma voor taal, ouderbetrokkenheid en participatie
• Bereslimme boeken: Interactieve animatievideo's van bekende prentenboeken
• VVE Thuis: Interventie om onderwijskansen van het kind te vergroten
• Voorleesexpress: Programma voor extra aadacht voor kinderen met een taalachterstand
• BoekStart: coach op het consultatiebureau
• Kenniscentrum Verteltassen: Stichting die de Verteltasmethode beheert, verspreidt en ontwikkelt 
• Taalverkenner: Een instrument waarmee organisaties snel en eenvoudig mesen kunnen screenen op taalachterstanden
• Kinder Zwerfboek
• Taalthuis: Nederlands leren in kleine groepen
• HEMA foundation: Organiseren verschillende acties om taalvaardigheid te vergroten in een inclusieve samenleving
• Van Nul Tot Taal: Ondersteunt ouders van jonge kinderen met een taalontwikkelingsstoornis
• Ik wil leren: Campagne van stichting Lezen & Schrijven voor het vergroten van verschillende vaardigheden