Nieuws 28 november 2018
In ‘Doen wat werkt’ worden verschillende JGZ-interventies, -methodieken of -instrumenten gedeeld. Deze maand vertelt Marij Eliëns over de interventies Video-hometraining (VHT) en Video-interactiebegeleiding (VIB).
Video-hometraining (VHT) is een vorm van professionele begeleiding voor ouders en kinderen met vragen en/of problemen in de opvoeding met behulp van eigen videobeelden. Het doel van VHT is om het natuurlijke contact te ondersteunen en te herstellen aan de hand van videobeelden van het dagelijkse (gezins)leven. Door het terugkijken van de beelden krijgen de ouders inzicht in de behoefte van het kind om zich te ontwikkelen. De meeste ouders zien zelf bij het terugkijken van de beelden wat hun kind nodig heeft en kunnen met begeleiding van de video-hometrainer het eigen handelen afstemmen op de ontwikkelingsbehoeftes van hun kind(eren).
In VoorZorg wordt VHT ook ingezet bij opvoedingsondersteuning en primaire preventie na een hulpvraag van de ouder(s). ‘VHT in VoorZorg’ heeft de volgende doelen:
Lees hier meer over VoorZorg >
Video-interactiebegeleiding (VIB) wordt ingezet in de professionele werksituatie, met name om de communicatie tussen professionals en cliënten te begeleiden. Er worden korte video-opnames gemaakt van de alledaagse omgang met de cliënten. Deze video-opnames worden geanalyseerd en besproken met de betrokken professionals. Video-interactiebegeleiding wordt binnen SamenStarten ingezet als belangrijk onderdeel van de kwaliteitsborging.
Lees hier meer over SamenStarten>
Daarnaast kan video-interactiebegeleiding ook ingezet worden om ouders en kinderen te begeleiden. Het gaat dan om kinderen van niet-biologische ouders (pleegzorg, adoptie) of in situaties waarbij ouders en kinderen zich niet in de thuissituatie bevinden (ziekenhuizen).
Ouders reageren, ondanks dat zij zich heel kwetsbaar maken door zich te laten filmen, heel positief om letterlijk ‘in beeld’ zien wat het kind aan initiatieven heeft om zich te kunnen ontwikkelen en wat ouders kunnen zeggen en doen om het kind daarin te ondersteunen. Uit onderzoek waarin ouders van premature kinderen werden begeleid met VIB, bleek dat bij zowel vaders als moeders een betere hechting tussen ouders en kind tot stand kwam. Professionals die zich laten filmen in het kader van VIB, geven aan meer (in)zicht te krijgen in de eigen communicatie en in het managen en organiseren van het consult. Daarnaast krijgen ze meer oog voor hechtingssignalen bij het kind en/of het ontbreken ervan, hetgeen vroegsignalering bevordert.
Professionals geven aan meer ‘tools’ in handen te hebben en daadwerkelijk en heel concreet iets kunnen bieden aan de ouders. Het is meer dan alleen ‘praten over’ en informatie geven. Met beelden werken is plezierig en het samen kijken, observeren en meer (be)grip krijgen, zijn elementen die vaak genoemd worden als meerwaarde en positief. Ook het coachings element van de zorgverlener zelf in het vakmanschap en het kwaliteitsborgingssysteem voor blijvend duurzaam onderhoud is een groot voordeel in het uitvoeren en toepassen van de methodiek.
In haar proefschrift ‘First connections. The impact of preterm birth on mothers and fathers’, beschrijft Anneke Tooten haar onderzoek naar ‘The effectiveness of Video Interaction Guidance in parents of premature infants: a multicenter randomised controlled trial.’ De uitkomsten zijn positief: VIB versterkt de hechtingsrelatie, waarbij bij de vaders het effect het grootst is.
Uit het wetenschappelijk onderzoek ‘Video-feedback in opleiding en training: Leren in beeld gebracht’ (R.G. Fukkink, N. Trienekens, L.J.C. Kramer, 2010) blijkt dat er een statistisch significant effect is van de ‘video feedback’-methodiek op de interactievaardigheden van professionals.
Actuele ontwikkelingen in 2019:
Dit artikel van het NCJ (van Tartwijk et al., 2025), waaraan Roos van Tartwijk heeft bijgedragen tijdens haar wetenschappelijke stage voor de master Geneeskunde aan de VU, laat zien dat de uitvoering van prenatale huisbezoeken binnen de jeugdgezondheidszorg sterk varieert.
Werk jij als JGZ-professional? Dan nodigen we je graag uit om mee te denken in een paneldiscussie over signaleringstools die gebruikt worden bij ouders en hun kind van 0-2 jaar oud als het gaat over ongezonde stress.
Hoewel nog niet bekend is wanneer Nictiz de nieuwe release van de BDS J JGZ (versie 4.2.0) zal publiceren, staat wel al vast welke wijzigingen onderdeel zullen zijn van deze publicatie. Vooruitlopend stellen we nu al de releasenotes beschikbaar.