In een wereld vol verleidingen en druk van buitenaf, is zelfvertrouwen misschien wel het mooiste dat je je kind kunt meegeven. En dat leer je ze niet in één keer, maar met kleine oefenmomenten vanaf een jonge leeftijd.
Daarom deze inspiratiepagina, met informatie, tips en voorbeelden die je als ouder, opvoeder of ondersteuner kunt gebruiken om kinderen nog beter te helpen. Geef kinderen nu vertrouwen, zodat ze straks makkelijker op zichzelf kunnen vertrouwen bij het maken van risicovolle keuzes.
Werk je als professionals met ouders/opvoeders? Lees hier meer over de preventieaanpak risicovolle verleidingen.
Laat je je kind ook af en toe zelf kiezen? Dat is goed voor hun zelfvertrouwen! Kinderen die merken dat hun mening telt, durven later beter te kiezen wat écht bij hen past. Zo staan ze sterker tegenover verleidingen die risico’s met zich meebrengen.
Moedig je je kind aan om 'nee' te zeggen als ze iets niet willen? Dat helpt bij het opbouwen van zelfvertrouwen. Kinderen die merken dat het oké is om grenzen aan te geven, durven later beter voor zichzelf op te komen.
Sta je ook achter je kind als die anders kiest dan de rest? Dat geeft ze zelfvertrouwen. Kinderen die zichzelf durven zijn, ook als anderen iets anders doen, kunnen later makkelijker hun eigen keuzes maken.
Op verzoek van ouders zijn bij de drie posters korte video’s gemaakt. In deze video’s zie je herkenbare situaties uit het dagelijks leven en hoe je je kind kunt ondersteunen bij keuzes maken, grenzen aangeven en zichzelf durven zijn. Zo kun je zien hoe kleine momenten het verschil maken.
Video 'Een kind dat vandaag mag kiezen, maakt later betere keuzes'
Video 'Een kind dat z'n grens leert ontdekken, geeft die later zelf aan'
Video 'Een kind dat zichzelf mag zijn, durft later zichzelf te blijven'
Misschien vraag je je af: “Moet ik mijn kind al op zo’n jonge leeftijd voorbereiden op toekomstige verleidingen zoals alcohol, vapes en online challenges? Dit speelt toch pas vanaf de puberteit?” Kinderen van groep 8 geven aan dat ze graag oefenkansen willen op jonge leeftijd om beter voorbereid te zijn op verleidingen later.
”Het beste is dat je het nu al weet, dan hoeft het later niet allemaal. Je hebt ook tijd nodig om het te leren, je kan dit niet in een keer. Op de middelbare school krijg je te maken met heel veel verleidingen. Goede voorbereiding is het halve werk, zegt mijn moeder altijd. “
Jongeren tussen de 12 en 21 jaar hebben ook tips voor ouders. Zij vinden het fijn als ouders al op jonge leeftijd open met hen praten over verleidingen, zonder dat het een taboe is. Kinderen worden sterker als ze leren omgaan met stress en emoties, en als er leuke alternatieven zijn, zoals buitenspelen. Ouders helpen daarbij het meest door vertrouwen te geven, zelf het goede voorbeeld te geven en ruimte te maken voor een gesprek.
Ook denk je misschien: “Wat heeft kiezen tussen twee boekjes te maken met verleidingen?” Uit onderzoek blijkt dat zulke kleine keuzes kinderen helpen om zelfvertrouwen op te bouwen. Ze leren dat hun mening telt. Dat vergroot hun sociaal-emotionele vaardigheden én versterkt de band met hun ouders. Het gaat op jonge leeftijd dus veel meer om die basis dan dat ouders al veel kennis hebben over allerlei middelen.
De kracht zit in kinderen leren:
Door hier al vanaf jonge leeftijd aandacht aan te besteden, leren kinderen op hun eigen gevoel te vertrouwen. Dit helpt ze om op latere leeftijd om te gaan met risicovolle verleidingen zoals alcohol, vapes en online challenges.
Al vanaf vroege leeftijd zelfvertrouwen opbouwen helpt een kind later om sterker in z’n schoenen te staan tegenover verleidingen die risico’s met zich meebrengen zoals alcohol, vapes of online challenges. Maar hoe pak je dit aan als ouder?
Gebruik kleine, alledaagse momenten als oefenkansen, bijv. thuis bij het eten, naar bed brengen, in de auto etc.
Leer je kind dat hun mening er toe doet, door al vanaf peuterleeftijd keuzes aan te bieden. Dit kan bijvoorbeeld bij het naar bed gaan en de keuze aan te bieden “Wil je eerst tanden poetsen of je pyjama aan?”
Leer je kind dat het oké is om te zeggen nee dit wil ik niet. Bijvoorbeeld tijdens een verjaardagsfeestje gaat je kind naar bed en wil niet aan iedereen een afscheidsknuffel geven. Leer je kind dat dit oké is en geef een alternatief: een handje geven of zwaaien is ook prima. Hiermee leer je je kind al jong aan dat het oké en veilig is om grenzen aan te geven.
Bespreek voorbeeldsituaties met je kind. Wat zou jij doen als… iedereen van de groep meedoet en jij dat niet wil? Bespreek het spreekwoord ‘als iedereen in de sloot springt, doe jij dat dan ook?’
Beloon de inspanning en niet het resultaat, zodat kinderen leren op zichzelf te vertrouwen en zelfcontrole ontwikkelen. Zeg bijvoorbeeld “Wat ben je lekker aan het tekenen!” in plaats van “Wat een mooie tekening!”. Zo leren kinderen hun eigen waarde niet te koppelen aan prestaties of de mening van anderen.
Maak opvallende stickers met prikkelende vragen, zoals “Wanneer heb jij voor het laatst ‘nee’ gezegd?”, “Wat doe je als je beste vriend stiekem iets wil stelen?” of “Wat vind jij belangrijk aan een goede vriend of vriendin?”. Plak elke week een sticker op een plek waar je de tijd hebt om met je kind te praten. Denk aan een pak melk op de ontbijttafel, een fles badschuim in de badkamer of op het achterraam in de auto.
Ben je een keukenprins(es)? Maak eens samen met je kind gelukskoekjes. In plaats van wijze uitspraken of gekke voorspellingen stop je briefjes met vragen in de koekjes die jou en je kind aan het denken zetten. Zo is het bij elk koekje een verrassing welke vraag je krijgt!
Ook tussendoor kun je leuke gesprekken voeren met je kind. Wil je dat makkelijker en speelser maken? Vul dan een pot met kaartjes waarop verschillende onderwerpen staan om samen over te kletsen. Je kunt thema’s zoals keuzes, grenzen en groepsdruk gewoon mengen met allerlei andere vrolijke of grappige onderwerpen.
Misschien helpen onderstaande vragen je op weg?
Opgroeien lijkt soms op een boom die langzaam groter wordt. Je ziet niet elke dag verschil, maar met elk zonnestraaltje, elke druppel water en elke stevige wortel groeit hij verder. Bij kinderen werkt het net zo. Elk klein moment thuis doet ertoe. Een peuter die mag kiezen tussen een rood of blauw shirt leert: “Mijn mening doet ertoe.” Een kleuter die in een spelletje zegt: “Nee, dat wil ik niet,” ontdekt dat het veilig is om grenzen te hebben. Later komen er andere momenten bij: een gesprek over vriendschap, bijvoorbeeld tijdens een ritje in de auto stel je de vraag – “Wat zou jij doen als iedereen meedoet en jij niet wil?” Of je ziet de moeite die een kind deed en geeft daarover een compliment in plaats van alleen op het resultaat. Al die kleine dingen voeden het zelfvertrouwen, de waarden en de innerlijke kracht van je kind. En dan ineens zie je hoe stevig je kind al in zijn schoenen staat; dat is het resultaat van al die kleine beetjes zon en water die jij gaf.
Wat vind je van deze informatiepagina over ‘omgaan met verleidingen’? Jouw ervaring helpt ons om de tips en materialen zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij wat ouders écht nodig hebben. Het invullen van onze evaluatie kost slechts een paar minuten. Er zijn geen goede of foute antwoorden – we zijn vooral benieuwd naar jouw persoonlijke ervaring.
Wil jij meedenken over actuele maatschappelijke onderwerpen rondom jeugdgezondheid? Meld je aan voor het NCJ ouderpanel en help mee om de zorg voor (aanstaande) kinderen en ouders/verzorgers te verbeteren.