Jeugdgezondheidszorg reikt onderwijs een helpende hand bij intelligente opening up van scholen

Brancheorganisaties GGD GHOR Nederland en ActiZ Jeugd, beroepsverenigingen AJN Jeugdartsen Nederland en V&VN Jeugd en innovatie- en kenniscentrum NCJ geven een sterk signaal af aan het onderwijs: Het onderwijs kan rekenen op full support door de jeugdgezondheidszorg (JGZ) bij het (gedeeltelijk) heropenen van de scholen en kinderdagverblijven. Samen staan we sterk voor alle kinderen en ouders die ons juist nu het hardst nodig hebben.

De jeugdgezondheidszorg heeft een landelijk dekkend netwerk, kennis en expertise op het fysiek en mentaal welbevinden van kinderen, kent de kinderen op de scholen en kan helpen om zorgen en vragen van ouders, kinderen en leerkrachten (digitaal) te bespreken. Hiermee hoopt de JGZ de werkdruk op leraren te verlagen en er gezamenlijk voor te zorgen dat kinderen en ouders alle aandacht hebben die straks nodig is, en met name aandacht voor de kwetsbaren.

Deze coronacrisis vraagt van een ieder van ons een extra stap te zetten en buiten gebaande paden te durven treden. Het zijn juist de moeilijkste momenten die ons definiëren. Hoe we er mee omgaan, is wat telt. De maatschappelijke opdracht van de jeugdgezondheidszorg is bij te dragen aan gezonde generaties. Het onderwijs heeft de opdracht bij te dragen aan kansrijke generaties. Samen kunnen wij – juist nú – de basis leggen voor het veilig, gezond en kansrijk opgroeien van generaties kinderen. In de nieuwe werkelijkheid.

De nieuwe werkelijkheid creëren we samen. Angst is een slechte raadgever bij een intelligente opening up. Juist nú staat de jeugdgezondheidszorg met haar kennis en expertise naast het onderwijs om leraren, kinderen en ouders te helpen in te checken in de nieuwe werkelijkheid. Samantha Dinsbach, directeur Publieke Gezondheid bij GGD GHOR Twente  

De jeugdgezondheidszorg kan veel betekenen bij intelligente opening up van de scholen en kinderdagverblijven. De sector jeugdgezondheidszorg:

• Heeft een fijnmazig, landelijk dekkend netwerk en kent de kinderen op Nederlandse scholen. Met deze kennis kunnen zij aansluiten met passende ondersteuning, bijvoorbeeld de JGZ als (online) aanspreekpunt voor leerlingen, ouders en leerkrachten om zorgen en vragen over welbevinden te bespreken. Waar nodig kunnen JGZ-professionals er deskundig advies bij halen zoals (lokale) partners in het sociaal en medisch domein. Het belang van het kind staat voorop. Bovendien ontlast die de leraren, die hun handen vol hebben aan het bieden van onderwijs.
• Is vanuit preventie vakman in het signaleren en bespreekbaar maken van zorgen en vragen rond het welbevinden van leerlingen. Denk aan het herkennen van stress, angst, eenzaamheid en negatieve gedachten en gevoelens bij kinderen. Met het onderwijsteam kan besproken worden wat de school op dit vlak nodig heeft.
• Beschikt over wetenschappelijk onderbouwde kennis en expertise over sociaal-emotionele ontwikkeling, stressreductie, normaliseren, demedicaliseren, veerkracht, weerbaarheid, bewegen, slapen en voeding. JGZ-professionals kunnen ook kennis inbrengen wat betreft hygiëne, geschikte looproutes, afstand houden en het gezond houden van kinderen en leerkrachten.
• Zet evidence based interventies in voor kinderen en jongeren, zoals M@ZL en GIZ. En ook voor ouders en de thuissituatie zoals SamenStarten en Stevig Ouderschap. De relatief geringe maatschappelijke investering levert substantieel maatschappelijk rendement. De ondersteuning hoeft niet uitgesteld te worden.
• Werkt al jarenlang volgens protocollen en richtlijnen en is partner van het RIVM met het Rijksvaccinatieprogramma en screeningsprogramma’s. Door de korte lijnen wordt lokaal maatwerk – dat zich flexibel aanpast aan de veranderende kennis – mogelijk.

Preventie: dé reserve buffer voor toekomstige generaties
Dagelijks zetten ruim 6.000 professionals zich in om bij te dragen aan de gezondheid en het levensgeluk van alle kinderen en hun ouders in Nederland. Jeugdgezondheidszorg is meer dan het consultatiebureau en de vaccinaties en groeicurves. Jeugdgezondheidszorg is in deze tijd een breed maatschappelijk gesprekspartner over onderwerpen als stress, gezondheid, weerbaarheid, armoede, mishandeling, mediagebruik en uitsluiting. En niet alleen voor de kinderen, ouderschap vraagt schouderschap. Dus ook voor ouders staat de JGZ klaar. Deze coronacrisis leert ons dat we reserves nodig hebben, langetermijn buffers, om rampen te voorkomen. Jeugdgezondheidszorg vormt deze buffer. Investeren in preventie loont en is dé reserve buffer voor toekomstige generaties.  

JGZ Preventieagenda
Om de gezondheid en ontwikkelingskansen van alle kinderen te bevorderen, is een landelijke, sectorbrede jeugdgezondheidszorg (JGZ) agenda ontwikkeld: de JGZ Preventieagenda. Via de pijlers hechting, ouderschap, weerbaarheid en gezondheid zetten wij in op maatschappelijke uitdagingen (zoals kindermishandeling, schoolverzuim en armoede) die een bedreiging kunnen zijn voor de gezonde en veilige ontwikkeling van kinderen. Stressvolle omstandigheden voor een kind, die frequent voorkomen of langdurig aanhouden leiden tot schadelijke stress en zijn daarmee van grote invloed zijn op hun gezondheid en later functioneren. Door te investeren in slimme samenwerking, waardevol vakmanschap en impactvolle praktijk werken we aan de beste JGZ voor elk kind.

Gezondheidsproblemen effect van chronische stress bij kinderen
Door deze coronacrisis kunnen kinderen last hebben van stress. Eerder publiceerden het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) en de Universiteit van Maastricht Nederlands literatuuronderzoek naar chronische stress tijdens het opgroeien (ook wel Early Life Stress genoemd). De uitkomsten van dit literatuuronderzoek lieten ons zien dat gezondheidsproblemen (ook op latere leeftijd) een effect kunnen zijn van chronische stress in de kindertijd. 

Meer informatie en interviewverzoeken
Voor meer informatie en/of interviewverzoeken kun je contact opnemen met: Linda van den Haak, communicatieadviseur NCJ via lvdhaak@ncj.nl of 06-13139413. 

Bekijk ook:

• de landelijke, sectorbrede JGZ Preventieagenda
• het themadossier Early Life Stress
• Blog: De nieuwe werkelijkheid – ‘De mens wordt vrij geboren, maar ligt nu geketend aan de anderhalve meter afstand tot de ander. Ik begrijp heel goed dat de overheid steun zoekt bij de maatschappij. Het is ook géén gemakkelijk vraagstuk.’ 
• Blog: Bella Ciao – ‘Wij zullen overwinnen. Straks is mijn held weer thuis. Wij zullen onze Bella Ciao zingen. Wij zullen dansen. Ik hoop dat jij ook telkens veilig en gezond weer terugkeert naar je geliefden. Kies vandaag je eigen strijdlied, zet het aan en draai de geluidsknop helemaal open en zing. En dans. Het is jullie tijd, mijn stille helden. Pas goed op jezelf. Wees lief voor elkaar. Toon compassie en wees elkaars vriend. Gun elkaar 1,5 meter ruimte. Leef! Er is géén grotere daad van verzet tegen een ontwrichtend virus dan in leven te blijven.’
• Blog: Preventie, juist nú! – ‘Ook wij zijn onzeker en onrustig. Ook wij weten niet wat er nog komen gaat. Maar wat we wel weten is dat juist nu de zorg levens redt, dient preventie haar verantwoordelijkheid te nemen zodat we generaties kunnen redden. Samen maken wij het verschil.’