Nieuws 29 november 2019
In ‘Doen wat werkt’ worden verschillende JGZ-interventies gedeeld. Deze maand vertelt Claudia Vrijhof over Video-feedback Intervention to promote Positive Parenting and Sensitive Discipline (VIPP-SD). VIPP-SD is een kortdurende interventie voor opvoeders van kinderen in de leeftijd van 0 tot 6 jaar. Claudia is VIPP-SD coördinator, trainer en supervisor VIPP Training and Research Centre bij de Universiteit Leiden.
VIPP-SD is een kortdurende interventie voor opvoeders van kinderen in de leeftijd van 0 tot 6 jaar. VIPP-SD is gebaseerd op de gehechtheidstheorie en principes van de coercion theorie en kan zowel preventief als ter behandeling worden ingezet bij lichte en zwaardere opvoedingsproblematiek. De interventie is gericht op het verhogen van de sensitiviteit en het verbeteren van disciplineringsstrategieën van opvoeders, met als einddoel het bevorderen van positieve interacties tussen opvoeder en kind en het voorkomen of verminderen van gedragsproblemen bij het kind.
De interventie wordt uitgevoerd bij gezinnen thuis in zeven bezoeken van ongeveer twee uur. Eerst worden filmopnames gemaakt, daarna worden opnames van de vorige keer besproken. Bekrachtigen van sensitief opvoedgedrag, het stellen van grenzen en reguleren van lastig kind gedrag staan centraal. Bij ouders van kinderen jonger dan 12 maanden kan de methode worden ingezet zonder de ‘Sensitive Discipline’ component.
Professionals moeten soms wennen aan de ‘indirecte werkwijze’, het werken aan de hand van een protocol en de nauwkeurigheid waarmee je de bezoeken moet voorbereiden. Eenmaal gewend zien zij doorgaans de voordelen in van deze werkwijze. Er vinden volgens hen in korte tijd vaak “essentiële” veranderingen plaats bij de gezinnen.
Ook ouders zijn veelal positief. Het filmen en terugkijken van de beelden vinden ouders aanvankelijk vaak spannend, maar door de zachte aanpak en positiviteit van de ondersteuners voelen zij zich al snel op hun gemak en ervaren zij de bezoeken als warm/prettig.
Het is voor hen leerzaam om de interactie met hun kind vanaf een afstandje te kunnen bekijken. Zij zien dan dingen die ze op het moment zelf niet doorhadden. De interventie geeft ouders (hernieuwd) zelfvertrouwen, laat hen (weer) op een positieve manier naar hun kind kijken en leert hen de wereld te zien door de ogen van hun kind.
Een partnerorganisatie in Engeland heeft een onlangs een animatiefilmpje gemaakt waarin een ouder vertelt over haar ervaringen met de VIPP-SD.
De effectiviteit van VIPP/VIPP-SD is uitgebreid onderzocht in binnen- en buitenland in randomized controlled trials onder verschillende doelgroepen. Waaronder kinderen in risicosituaties, ouders in risicosituaties/bijzondere omstandigheden en opvoeders in de kinderopvang. In de meeste van deze studies werd de VIPP met SD component uitgevoerd, waarbij de interventie soms wat werd aangepast voor de specifieke doelgroep.
Een meta-analyse naar 12 studies met in totaal 1116 opvoeders liet een significante toename zien in de mate van sensitiviteit van opvoeders (Cohen’s d = 0.47). Dit betekent dat de sensitiviteit van opvoeders gemiddeld genomen met ongeveer een halve standaarddeviatie toe nam. Daarnaast werd er een positief effect gevonden op de kwaliteit van de gehechtheidsrelatie (Cohen’s d = 0.26, 4 studies) en een afname in probleemgedrag van kinderen (Cohen’s d = 0.26, 7 studies). Het NJi heeft VIPP-SD dan ook erkend als ‘effectief volgens sterke aanwijzingen’ in de databank Effectieve Jeugdinterventies.
Er zijn in de afgelopen jaren verschillende nieuwe studies naar de effectiviteit van de VIPP opgezet en afgerond in binnen- en buitenland. Het betreft veelal onderzoeken naar toepassingen van de VIPP/VIPP-SD voor een specifieke doelgroep, waaronder bijvoorbeeld pleeggezinnen, licht verstandelijk beperkte ouders en kinderen met een visuele beperking. Waar van origine doorgaans alleen moeders in de onderzoeken werden betrokken wordt nu ook onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de interventie bij vaders en koppels. Daarnaast wordt er onderzocht of de VIPP/VIPP-SD ook ingezet kan worden bij kinderen ouder van 6 jaar (onderzoek naar gezinnen met een tweeling) en jonger dan 6 maanden (onderzoeken naar de start van baby’s in de kinderopvang en introductie van vast voedsel). Tot slot wordt steeds vaker getoetst of de interventie even effectief is voor alle kinderen en ouders of dat sommige groepen ouders en/of kinderen meer profiteren van de interventie dan anderen.
Een prijs voor die ene speciale professional die van preventie haar of zijn vak heeft gemaakt. Deze professional onderscheidt zich door op opvallende, speciale, unieke of eigenwijze wijze bij te dragen aan het realiseren van de beste jeugdgezondheid voor elk kind. Wie nomineer jij?
In de eerste week van juni organiseert het NCJ de ‘Week voor Jeugdgezondheid’. Een week waarin we beleid, praktijk en onderzoek verbinden om aandacht te vragen voor het belang van preventie. Meld je snel aan voor onze evenementen!
Het Van Wiechenonderzoek, gericht op het vroegtijdig signaleren van ontwikkelingsachterstanden bij kinderen, maakt plaats voor 'Van Wiechen Continu'. Deze nieuwe benadering maakt continue monitoring van kindontwikkeling mogelijk, op elk gewenst moment. Dit sluit beter aan bij de behoeften van ouders en maakt jeugdgezondheidszorg op maat mogelijk, in lijn met het LPK. De landelijke implementatie start dit jaar.