Blog 23 september 2019
Het stresshormoon cortisol is nodig voor een heleboel belangrijke processen in je lichaam. Niet alleen helpt het je om je lichaam in balans te brengen na een stressvolle gebeurtenis, het is ook belangrijk voor je afweer tegen infecties, je dag-/nachtritme en het opslaan en gebruiken van energie. Een onmisbaar stofje dus. Toch denken we bij het woord ‘stress’ aan iets slechts. Dit komt omdat te veel stresshormonen niet goed zijn. Niet voor een volwassene en ook niet voor een ongeboren baby.
In de moederkoek (‘placenta’) zitten daarom slimme stoffen (‘enzymen’) die de baby in de buik beschermen tegen te grote hoeveelheden stresshormoon. Eén van die enzymen heeft de moeilijke naam ‘11β-hydroxysteroid dehydrogenase type 2’. Dit buffer-enzym zet actief stresshormoon (cortisol) om in inactief stresshormoon (cortisol). Hierdoor bereikt slechts 10-20% van de stresshormonen die actief zijn in het bloed van de moeder de ongeboren baby.¹
Dit is een prachtige manier van de natuur om de ongeboren baby te beschermen tegen te veel stresshormonen. Maar, er is een verstorend stofje dat ervoor zorgt dat dit buffer-enzym minder goed zijn werk kan doen: glycyrrhizinezuur. Drop, salmiak poeder en zoethoutthee zit er boordevol mee (meer informatie vind je hier). Voor veel aanstaande moeders die last hebben van duizeligheid door een lage bloeddruk lonkt de zak drop. Dat is begrijpelijk omdat de drop je bloeddruk kan verhogen en daarmee de duizeligheid minder kan maken. Maar als een zwangere vrouw erg veel drop eet, vermindert de werking van het buffer-enzym in haar placenta en neemt de doorstroom van actieve stresshormonen naar de ongeboren baby toe.
Probeer dus om tijdens je zwangerschap voorzichtig te zijn met het eten van drop. Het voedingscentrum adviseert maximaal 2-3 dropjes/dag. Ook omdat het bloeddrukverhogende effect van drop niet zo gunstig is tijdens de zwangerschap.
Meer lezen over drop en stresshormonen in de zwangerschap?
In een groot Fins onderzoek ² uit 20172 is gekeken naar verschillen tussen kinderen van moeders die in de zwangerschap erg veel drop aten (meer dan 500 mg glycyrrhizinezuur per week = ongeveer 2 zakken drop) en kinderen van moeders die geen of weinig drop aten. Op 12-jarige leeftijd hadden de kinderen van de drop-etende moeders een hogere kans hadden op een lager IQ en gedragsproblemen zoals ADHD. De dochters van de moeders die veel drop aten waren groter en zwaarder en begonnen vaak eerder aan hun puberteit, zo vonden de Finse onderzoekers. Dit zijn ontwikkelingsproblemen die we vaker zien bij kinderen die tijdens de zwangerschap aan ernstige stress zijn blootgesteld geweest.³
Referenties:
In juni dit jaar werd een partnerbijeenkomst met deskundigen uit verschillende disciplines georganiseerd rond Early Life Stress. Vanuit deze slimme samenwerking en verbinding is dit blog tot stand gekomen. Het NCJ bedankt Eva Naninck en Bibian van der Voorn van harte voor hun bijdrage!
Eva Naninck en Bibian van der Voorn
Eva Naninck (foto links), PhD, is Early Life Stress onderzoeker aan het Amsterdam UMC.
Bibian van der Voorn (foto rechts), PhD, is onderzoeker aan het ErasmusMC en Early Life Stress onderzoeker.
Op de website van het NCJ vind je vanaf nu het verhaal over het Van Wiechenonderzoek: een geheugensteun voor wat je aan ouders kan vertellen. Wij deelden dit nieuws al eerder, en nu vertelt ook Kirsten Smeding, die hieraan heeft gewerkt, over hoe zij deze totstandkoming heeft beleefd.
Aansluiten bij de beleving van een zeer jong kind, terwijl je investeert in de samenwerkingsrelatie met de ouder, in 15-20 minuten tijd, terwijl je ook nog het ontwikkelingsonderzoek dient te doen… Als je in de jeugdgezondheidszorg werkt, kan je in ieder geval niet zeggen dat je te weinig uitdaging ervaart in je werk.
De Week tegen Kindermishandeling - bedoeld als een moment om te bezinnen op dit thema en wat we hier als professionals mee doen - is weer voorbij. NCJ adviseur Merian Bouwmeester schrijft hierover.