Blog 1 april 2016
Egoloos werken is een term die we in de JGZ nog niet vaak gebruiken. Er leven dan ook verschillende ideeën over hoe je vorm geeft aan egoloos werken. Egoloos werken is geen methode of interventie, maar een basishouding. Het betekent niet dat je jezelf moet wegcijferen en jouw expertise er niet toe doet.
Het lijkt tegenstrijdig, maar egoloos werken vraagt van jou als professional juist persoonlijkheid, eigenheid en identiteit. Als je weet wie je bent en wat je voor een ander kunt betekenen, neemt de kracht van egoloos werken toe. Pas dan kun je optimaal aansluiten bij de ander en samen komen tot gelijkwaardig partnerschap. Gelukkig zijn er in de JGZ steeds meer professionals die – met vallen en opstaan – vanuit egoloos werken successen boeken.
Kleding kan veel over iemands persoonlijkheid vertellen. Juist doordat je als JGZ-arts en verpleegkundige in je ‘eigen kleding’ werkt, kun je goed laten zien wie je zelf als mens bent en wat je wilt uitstralen naar kinderen, jongeren en ouders. Dit is een grote kracht van de JGZ. We weten immers allemaal dat een ‘witte jas’ weliswaar in één oogopslag duidelijk maakt wie de professional is met de kennis en kunde en wie niet. Maar we weten ook dat dit afstand schept. Toch komt het nog te vaak voor dat de JGZ-professional zich – zonder zijn witte jas – verstopt achter zijn functie, zijn richtlijnen en kennis en hiermee eenzelfde witte drempel creëert.
Deze protocollen, kennis en kunde van de JGZ zijn essentieel voor het screenen en meten van risico’s. Een wereld waarin je als professional een oordeel geeft of iets binnen of buiten de marges valt en hoe je vervolgens handelt. Daarnaast is er nog een andere wereld. Een wereld waarin het gaat om het ondersteunen, het bemoedigen, het stimuleren van kinderen, jongeren en hun ouders bij een gezonde ontwikkeling en gezond gedrag. Daar leeft iedereen zijn leven, is iedereen anders, kun je nooit van te voren zeggen hoe iets zal verlopen en is het bestaan van de waarheid een illusie. Om je als professional in deze wereld te begeven is meer nodig dan alleen professionele kennis en vaardigheden. In deze wereld werk je onbevooroordeeld en is egoloos werken je voertuig.
Hiervoor is het nodig dat je je bewust bent van jezelf als professional èn als mens. Het is van belang dat je jezelf goed kent, want je neemt jezelf mee in de contacten die je hebt. Dat je weet waar je grens ligt, wat je wel en niet kunt. Dat je bewust het contact van mens tot mens durft aan te gaan. Immers, het heeft een functie. Je kunt je laten zien door als dat nodig is je gevoel te benoemen en je als professional kwetsbaar op te stellen, zonder daarmee kinderen, jongeren en ouders te belasten. Hiervoor moet je weten wat je vanuit je persoon kunt bijdragen. Bij egoloos werken gaat het niet om jou, maar om de ander. Wat niet betekent dat je die ander niets te bieden hebt, integendeel. Als professional ben je je eigen instrument. Je kunt een instrument zijn bij bij het benoemen van angels, inzichten verkrijgen en keuzes maken. Dat geldt niet alleen voor professionals werkzaam in de JGZ, maar ook bijvoorbeeld voor kappers.
Egoloos werken is een basis van waaruit je werkt, maar gaat niet vanzelf en is zeker niet makkelijk. Het is een proces van vallen en opstaan, hetzelfde proces dat ouders en kinderen doormaken die met hun vragen of problemen bij de JGZ professional komen en nieuwe dingen willen leren. Eigenlijk is er weinig, waarin je als professional verschilt met de ander, uiteindelijk zijn we allemaal mens. Dit besef laat je mogelijkheden tot egoloos werken groeien. Het helpt als je je gesteund voelt door je collega’s en dat je collega’s herkent die egoloos werken, ook al hebben ze daar soms zelf geen weet van.
Door ruimte te geven aan het verhaal, de ervaring en de behoefte van de ander, kun je samen kijken naar wat nodig is en wie wat kan bijdragen. Soms is daar iets voor nodig uit je professionele bagage, maar lang niet altijd. Dan gaan kinderen, jongeren, ouders of collega’s verder met eigen oplossingen. Oplossingen die bij hen passen en die ze zelf hebben kunnen vinden. Doordat een ander even met hen opliep, ontstaat er ruimte, zodat iemand opnieuw zicht krijgt op zijn eigen kracht en mogelijkheden. Het vanaf de zijlijn ondersteunen van het proces, aanmoedigen en juichen als het lukt, dat is egoloos werken en levert zeker wat op!
Dit is het vierde blog van een reeks die ingaat op een fenomeen als egoloos werken en daarin handvatten meegeeft om vorm te geven aan het werkelijk centraal stellen van het kind in het gezin.
Enkele jaren geleden maakte Anouk van den Berg de overstap van de huisartsgeneeskunde naar de jeugdgezondheidszorg met een duidelijk doel voor ogen: zich inzetten voor een gezonder opgroeiende jeugd.
Siegnella Concincion kreeg in haar functie als jeugdverpleegkundige steun van de Gemeente Amsterdam, GGD Amsterdam, Jeugdgezondheidszorg, Amsterdamse Aanpak Gezond Gewicht (AAGG) en Sarphati Amsterdam om promotieonderzoek te doen gericht op het voorkomen en terugdringen van overgewicht bij kinderen.
Yolanda Wallenburg, AIOS jeugdgezondheidszorg, heeft zich tijdens haar stage bij het NCJ beziggehouden met het thema schoolverzuim. Haar blog werpt een blik op schoolverzuimbeleid in schoolgidsen: ‘’Als dit vooral gaat over regels en sancties en weinig over ondersteuning, staat iedereen met 1-0 achter’’, vertelt ze.