Nieuws 28 juni 2016

Rol schoolnurse bij ongewenste tienerzwangerschappen

Verslag van de Lang Leve de Liefde Studytour naar Schotland

Op 17 april 2016 vloog ik als jeugdverpleegkundige van Scholengemeenschap Nehalennia Middelburg voor een studiereis naar Schotland. Nehalennia won deze reis in het kader van de Lang Leve de Liefde Award van Soa Aids Nederland; een erkenning voor onze inzet op het thema seksuele gezondheid. Tijdens de studiereis bezochten we onder meer Kircaldy High School. Deze high school won in 2014 een prestigieuze prijs voor haar goede bijdrage aan de preventie van tienerzwangerschappen.

Drastische verlaging tienerzwangerschappen

In 2010 was het aantal tienerzwangerschappen (onder de 16 jaar) in Schotland het hoogste van West-Europa: 14.2 per 1000. Kirkcaldy High School had een van de hoogste percentages in de regio. In enkele jaren slaagde Kirkcaldy erin het aantal tienerzwangerschappen drastisch te verlagen tot 5.2 per 1000 in 2014. Een vermindering van ruim 60 procent. Mijn doel was tijdens de studiereis te onderzoeken hoe Kirkcaldy hierin slaagde. De rol van de schoolnurse had mijn bijzondere interesse.

Vaste plaats in onderwijsprogramma

In de eerste plaats werd het lesprogramma over seksualiteit en relaties aangepast en kreeg het een vaste plaats in het voor iedere school verplichte domein ‘health and wellbeing’. Oudere leerlingen werden als peereducator opgeleid om naast de docent een rol te spelen in de voorlichting aan jongerejaars. De lessen worden gegeven in kleine, seksespecifieke groepen. Ook werd een groep LGBT leerlingen actief, vergelijkbaar met de Gay Straight Alliance (GSA) op Nehalennia.

Centrale rol voor de schoolnurse

Minstens zo belangrijk was de rol van de schoolnurse. Voor vragen, hulp en advies over seksualiteit en relaties bleken leerlingen weinig gebruik te maken van algemene voorzieningen in de regio. Daarom werd er onder leiding van de schoolnurse een informatiepunt met spreekuur op de school zelf ingesteld. De schoolnurse houdt eens per week spreekuur en staat maandelijks in de kantine met een kraampje. Zo is zij zichtbaar en laagdrempelig toegankelijk voor de leerlingen. De schoolnurse beantwoordt vragen, brengt ‘seks onderwerpen’ ter sprake, ondersteunt jongeren met relatieproblemen, stelt condooms beschikbaar, voert zwangerschapstesten en vaccinaties uit (HPV, maar ook andere vaccinaties/griepprik) en verwijst zo nodig door naar (anticonceptie-)klinieken. Het lijkt heel normaal te zijn om zo nu en toen even bij de schoolnurse langs te gaan voor condooms of vragen over seks.

Reactie van ouders

Ouders zijn vanaf het begin geïnformeerd over de manier waarop de High School met de seksuele gezondheid van leerlingen omgaat via een nieuwsbrief, ouderavond en informatie in de regionale media. Daar waar de school verwachtte dat er kritiek zou komen, bleef het stil. Ouders gaven aan het juist prettig te vinden dat hun zoon of dochter met vragen ergens terecht kan en wordt geholpen voor het te laat is.

Vervolgstappen

Inmiddels zijn we weer in Middelburg en is op SSG Nehalennia een brainstormsessie met de teamleiders en zorgcoördinator gepland om te bekijken hoe we de opgedane kennis kunnen toepassen in ons beleid rondom seksuele gezondheid. Te denken valt aan het invoeren van een Sense spreekuur. Daarnaast bespreken we of en hoe de Gay Straight Alliance een prominentere rol kan krijgen volgens het voorbeeld van de LGBT leerlingen op Kirkcaldy. Bijvoorbeeld het realiseren van een ontmoetingsplaats op school, door activiteiten te plannen en/of door een vaste contactpersoon vanuit school te benoemen.

Preventie nog onderbelicht in Schotland

Het takenpakket van de schoolnurse is breder dan dat van de jeugd- of Sense verpleegkundige in Nederland. De kern van mijn werk als JGZ-verpleegkundige in Nederland bestaat uit de preventieve gezondheidsonderzoeken bij alle 13- en 14-jarigen, het Adolescenten Contact Moment op indicatie en het verzuimspreekuur. Doordat iedere leerling in Nederland minimaal eenmaal individueel op gesprek komt, kan er bij een probleem op tijd aan de bel getrokken worden. Dergelijke preventieve aandacht voor allround gezondheid lijkt in Schotland nog onderbelicht: daar worden vooral de probleemgroepen aangepakt.

Wil je meer weten, wil je reageren of heb je suggesties? Ik nodig je van harte uit contact met mij op te nemen via Tessa.Goorsenberg@ggdzeeland.nl

Tessa Goorsenberg

Sociaal Verpleegkundige Jeugdgezondheidszorg
GGD Zeeland

NB: Bekijk ook de blogs en vlogs van de leerlingen die meereisden naar Schotland.

 

Welkom op onze nieuwe website!

Heb je een gebruikersaccount? Dan ontvang je van ons een mail om je account opnieuw te activeren.