Nieuws 28 februari 2025
Sinds 1 juli 2022 zijn alle gemeenten verplicht om een prenataal huisbezoek door de JGZ aan de zwangere en/of hun gezin in een kwetsbare situatie te bieden. In 2023 zette het NCJ voor het eerst een monitor uit onder alle jeugdgezondheidszorg organisaties om meer te weten te komen over de implementatie van het Prenataal Huisbezoek JGZ (PHB JGZ). De resultaten van deze eerste monitor zijn te lezen in dit artikel. In 2024 hebben we deze monitor herhaald, met als groot verschil dat de resultaten dit keer herleidbaar zijn op organisatieniveau. We zien in deze vervolgmonitor dat het PHB JGZ veel aandacht krijgt en dat men investeert in implementatie en samenwerking. Echter hebben de organisaties ook te maken met uitdagingen.
De monitor werd uitgezet via twee vragenlijsten: een vragenlijst voor managers en een vragenlijst voor de uitvoerend verpleegkundigen van het PHB JGZ. Naast kwantitatief onderzoek is er ook gebruikgemaakt van kwalitatief onderzoek. De resultaten kregen duiding tijdens twee focusgroepen (één met managers en één met uitvoerenden). De uitkomsten van deze focusgroepen zijn meegenomen in de resultaten.
De vragenlijst voor managers is door 17 organisaties ingevuld en de vragenlijst voor uitvoerenden is 124 keer ingevuld vanuit 34 organisaties. Niet alle organisaties waren in staat om op alle vragen antwoord te geven. Dit kwam in de meeste gevallen door een beperking in de manier van registreren. Hierdoor hebben we onvoldoende beeld over bijvoorbeeld het aantal huisbezoeken dat gemiddeld nodig is om een ouder van de juiste hulp te voorzien en weten we niet van welk vervolgaanbod gebruik wordt gemaakt naar aanleiding van een PHB JGZ.
Op basis van de ingevulde monitor zien we wat betreft de implementatie een aantal fundamentele verschillen tussen de organisaties. Daar waar een minderheid van de organisaties ervoor kiest om het PHB JGZ door een specifieke, afgebakende groep jeugdverpleegkundigen te laten uitvoeren, zien we bij de meerderheid dat er voor is gekozen om het PHB JGZ door alle verpleegkundigen te laten uitvoeren. Een reden hiervoor is de doorgaande lijn die hiermee gestimuleerd wordt. Wat betreft de keuze van doelgroep zien we dat het overgrote deel kiest voor de doelgroep zoals bedoeld; aanstaande ouders in een (potentieel) kwetsbare situatie. Een kleine minderheid kiest ervoor om het PHB JGZ aan ‘alle’ aanstaande ouders beschikbaar te stellen. Het moment waarop de 22 weken-prik wordt aangeboden wordt in deze gevallen gebruikt om ouders hierop te attenderen. Men vraagt zich tegelijkertijd af of de daadwerkelijke doelgroep, die het meeste baat heeft bij een PHB JGZ, dan bereikt wordt.
Tot slot geven de deelnemers aan dat het aantal verwijzingen voor het PHB JGZ nog steeds achterblijft. Volgens de deelnemers van de duidingssessie liggen hier verschillende oorzaken aan ten grondslag. Zo noemen zij dat verwijzers een drempel zouden kunnen ervaren om het PHB JGZ bespreekbaar te maken bij ouders en dat zij terughoudendheid voelen bij het doorverwijzen. Duurzame samenwerkingsrelaties zijn hierbij essentieel en vragen om veel tijd en investering. Het aantal aanmeldingen lijkt sterk afhankelijk te zijn van de mate en kwaliteit van deze samenwerkingen en de manier waarop een gemeente regie neemt en samenwerking faciliteert. Daar waar de ene gemeente een zeer actieve regierol pakt, zien we in andere gemeenten dat het PHB JGZ weinig tot geen aandacht krijgt.
Overall kunnen we concluderen dat de implementatie goed wordt opgepakt door de verschillende organisaties en veel aandacht krijgt. Echter zien we grote verschillen tussen de organisaties en komen zij nog veel uitdagingen tegen. Een deel van hen is nog zoekend in welke doelgroep zij willen aanspreken en wat kan bijdragen aan een verhoging van het aantal aanmeldingen. Helaas was het door beperkte registratie niet mogelijk om antwoord te krijgen op alle vragen, waardoor essentiële informatie ontbreekt. Een registratiemodule gericht op het PHB JGZ zou hiervoor oplossing kunnen bieden. Op basis van deze monitor kunnen we in elk geval stellen dat goede, duurzame samenwerkingsrelaties en een actieve rol vanuit de gemeente van cruciaal belang zijn en kunnen zorgen voor een toename van het aantal aanmeldingen.
"*" geeft vereiste velden aan
De lente is weer begonnen! Het NCJ werkt daarom samen met het Huidfonds aan bewustwording rondom zonschade. Uit onderzoek blijkt dat 76% van de kinderen vorig jaar eens verbrand is en dit vergroot de kans op huidkanker later. Het goede nieuws: ouders kunnen hun kinderen, met de juiste kennis, goed beschermen.
Op 17 maart is de kick-off van het programma Preventie van geldzorgen: een inspirerende talkshow in de Bibliotheek Neude.
Deel je feedback in de commentaarronde van de herziene richtlijnen: Excessief huilen en Slaapproblemen.
