Richtlijn: Borstvoeding (2015, multidisciplinair)

7. Fopspeengebruik

Inleiding

Ouders gebruiken vaak een fopspeen om hun kind tot rust te brengen, te troosten of in slaap te laten vallen. Zorgverleners dienen ouders te informeren over de mogelijke effecten van fopspeengebruik op het borstvoedingsproces.

Advisering

  • Adviseer ouders om in de eerste twee levensweken, of in ieder geval totdat de borstvoeding goed verloopt, terughoudend om te gaan met het aanbieden van een fopspeen, omdat dit de duur van het geven van borstvoeding mogelijk kan verkorten.
  • Zorgverleners dienen zich te realiseren dat frequent fopspeengebruik het gevolg kan zijn van achterliggende factoren, zoals problemen met de (motivatie voor) borstvoeding. Hier dient naar te worden gehandeld. Bespreek bijvoorbeeld andere manieren van troosten, zoals aan de borst leggen en wiegen.
  • Bespreek het borstvoedingsverloop als ouders frequent een fopspeen gebruiken. Frequent fopspeengebruik kan een oorzaak zijn voor borstvoedingsproblemen. Wijs ouders op het principe van vraag en aanbod bij borstvoeding. 
  • Voor baby’s die van de moeder gescheiden zijn (b.v. door opname in het ziekenhuis) kan bij grote zuigbehoefte of als troost een fopspeen gegeven worden, indien aan de borst leggen niet mogelijk is.

Overige overwegingen

Er moet door de ouders en zorgverlener een afweging worden gemaakt tussen de positieve en de negatieve effecten van fopspeengebruik bij borstvoeding.

Mogelijk voordeel van fopspeengebruik:

  • Onderzoekers vonden in een meta-analyse van zeven studies dat fopspeengebruik in bed en tijdens slaapjes het risico op wiegendood significant vermindert1. Daarbij moet worden opgemerkt dat in deze studie geen kinderen betrokken waren die uitsluitend borstvoeding kregen en er twijfel is over de betrouwbaarheid van de resultaten21;22. Ook in een review uit 2006 werd een consistente associatie tussen fopspeengebruik en een lagere prevalentie van wiegendood gevonden23. De auteurs benadrukken dat de resultaten niet direct aanleiding zijn tot het aanbevelen van fopspeengebruik, in verband met het mogelijk negatieve effect ervan op de duur van de borstvoedingsperiode.

Mogelijke nadelen van fopspeengebruik bij borstvoeding:

  • Door kennisinstituten (o.a. WHO, Academy of Breastfeeding Medicine) en in verschillende observationele studies (cohort- en dwarsdoorsnede onderzoek) wordt een verband gelegd tussen het gebruik van een fopspeen en een verminderde duur van de borstvoeding6-10;12. Mogelijk komt dit doordat de manier van zuigen op een fopspeen en aan de tepel verschilt2-5. Kinderen die borstvoeding krijgen en daarnaast een fopspeen gebruiken in de periode dat de borstvoeding nog op gang moet komen zouden daardoor moeite kunnen hebben om de verschillende manieren van zuigen afwisselend toe te passen. Dit wordt ‘zuigverwarring’ genoemd1. Voor het bestaan van het fenomeen zuigverwarring is echter geen wetenschappelijk bewijs. Ook is niet aangetoond dat zuigverwarring verminderde melkproductie tot gevolg heeft. Uitgaande van de fysiologie van het geven van borstvoeding is het mogelijk dat fopspeengebruik het principe van vraag en aanbod verstoort.

Lees verder voor de onderbouwing.


Pagina als PDF