Richtlijn: Borstvoeding (2015, multidisciplinair)

Onderbouwing

Er is op het hoogste onderzoeksniveau geen bewijs dat fopspeengebruik door à terme en prematuur geboren kinderen op zichzelf een relatie heeft met een verminderde borstvoedingsduur 12-16;18;20 Niveau 1
Uit andere (vooral observationale) studies blijkt dat (vroege) invoering van een fopspeen mogelijk de duur van borstvoeding verkort 6-10;12;16 Niveau 3
Mogelijk wordt voortijdig stoppen met borstvoeding niet veroorzaakt door het fopspeengebruik op zichzelf, maar door borstvoedingsproblemen en verminderde motivatie bij de ouders voor het geven van borstvoeding 12;13 Niveau 4
Er is geen wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van zuigverwarring 1 Niveau 4

Toelichting

Er zijn diverse RCT’s (randomized controlled trials) uitgevoerd naar de relatie tussen fopspeengebruik en het geven van borstvoeding. De randomisatie werd vaak bemoeilijkt doordat ook vrouwen in de ‘niet-fopspeen’-groep een fopspeen gebruikten.

In een Argentijnse studie onder 1037 moeder-kindparen werd gekeken of fopspeenpromotie (ter preventie van wiegendood) effect had op de borstvoeding14. Aan dit onderzoek deden vrouwen mee die zeer gemotiveerd waren om minstens drie maanden borstvoeding te geven. Hun baby was 15 dagen oud, volledig aan de borst en terug op geboortegewicht. Net als in het onderzoek van Kramer et al. kreeg in de ‘niet-fopspeen’-groep toch 40% een fopspeen13. In de fopspeengroep was dat percentage slechts 67%. De onderzoekers concludeerden dat fopspeengebruik bij gemotiveerde moeders die op dag 15 succesvol borstvoeding geven, geen effect heeft op de duur van de borstvoeding. Beide studies werden door Jafaar et al. (2012) meegenomen in een meta-analyse. De conclusie van de meta-analyse was dat in de groep gezonde a term geboren kinderen waarbij de borstvoeding goed op gang was gekomen fopspeengebruik de duur van de borstvoeding tot op de leeftijd van vier maanden niet significant beïnvloedt20 . O’Connor (2009) kwam in een systematisch review van de literatuur tot dezelfde conclusie, namelijk dat het hoogste niveau van bewijs geen aanleiding geeft om te veronderstellen dat er een relatie bestaat tussen fopspeengebruik en de duur van borstvoeding12. De meeste observationele studies vinden echter een associatie tussen het gebruik van een fopspeen en een kortere duur van borstvoeding12.

In een Zwitserse RCT werd ook gekeken naar de effecten van het ‘Baby Friendly Hospital Initiative’ op de duur van de borstvoeding. De zorg die in het kader van dit programma werd aangeboden, is vergeleken met standaard zorg. In deze studie had het fopspeengebruik geen effect op het aantal kinderen dat borstvoeding krijgt, op het starten met borstvoeding en op de duur van de borstvoeding gedurende de eerste zes maanden15. Deze studie werd niet meegenomen in de meta-analyse van Jaafar et al. (2012) omdat 20% van de deelnemers in de loop van de studie afviel waardoor het risico op selectiebias hoog was.

Daarentegen werd in een studie onder 700 moeder-kindparen een statistisch significant verband gevonden tussen fopspeengebruik vanaf de eerste week na de geboorte en een kortere duur van gemengde borstvoeding, maar niet met de duur van exclusieve borstvoeding16. In een RCT onder prematuur geboren kinderen vonden de onderzoekers geen effect van fopspeengebruik op het geven van borstvoeding en de duur van de borstvoedingsperiode18.

Wat de controverse tussen uitkomsten van observationele onderzoeken en die van RCT’s veroorzaakt is niet duidelijk. Uit bepaalde onderzoeken komen aanwijzingen naar voren dat het voortijdig stoppen met borstvoeding niet wordt veroorzaakt door het fopspeengebruik op zichzelf, maar door borstvoedingsproblemen en verminderde motivatie bij de ouders voor het geven van borstvoeding 12;13. Bij borstvoedingsproblemen kan bijvoorbeeld worden gedacht aan tepelproblemen en pijn bij borstvoeding. Andere redenen voor het aanbieden van een fopspeen kunnen zijn dat de baby vaker om aandacht of een voeding vraagt dan verwacht of omdat hij een grotere zuigbehoefte heeft dan verwacht. 


Pagina als PDF