Richtlijn: Huidafwijkingen (2012)
W t/m Z
Waterpokken (varicella zoster)
Huidafwijking | Heldere blaasjes (vesikels), soms eromheen een wat rode huid, bultjes (papels), rode vlekken (macula) en korstjes (in meerdere ontwikkelingsstadia tegelijkertijd), variërend van één tot honderden afwijkingen. |
---|---|
Oorzaak | Infectie met Varicella Zoster Virus (Herpesvirus). |
Symptomen | De afwijkingen veroorzaken vaak jeuk en soms pijn. |
Incidentie | 95% van de 12-jarigen heeft waterpokken doorgemaakt. |
Voorkeursleeftijd | Jonge kinderen. |
Voorkeurslokalisatie | Het gehele lichaam, inclusief de mondholte en het behaarde hoofd. |
Incubatietijd | 10-21 dagen (meestal 14 dagen). |
Besmettelijkheid | Zeer besmettelijk, vanaf 2 dagen voor het ontstaan van de huidafwijking, totdat alle blaasjes verdroogd zijn. Maatregelen om verspreiding te voorkomen zijn niet geïndiceerd; het is geen reden om kinderen van het kinderdagverblijf te weren. |
Bijzonderheden | Bij personen ouder dan 12 jaar kan de aandoening uitgesprokener zijn en meer ziekteverschijnselen geven. |
Beloop | Spontane genezing treedt binnen 7 à 10 dagen op. |
Beleid | Bij kinderen verloopt de ziekte bijna altijd mild, en is geen specifieke therapie geïndiceerd. Er zijn producten op de markt om jeuk te verzachten, het effect hiervan is echter niet onderzocht. Voor verder informatie zie protocol 'Varicella en herpes zoster' van de LCI. |
Waterwratten (mollusca contagiosa of kinderwratten)
Huidafwijking | Wasachtige huidkleurige bultjes (papels) van maximaal 5-10 mm met een centrale indeuking (delle), die vaak groepsgewijs aanwezig zijn. |
---|---|
Oorzaak | Infectie met Pokkenvirus. |
Incidentie | Ongeveer 16% van de kinderen tot 15 jaar bezoekt minstens eenmaal in hun leven de huisarts met waterwratten. Waterwratten komen vaker en uitgebreider voor bij een aangedane huid, zoals bij eczeem. |
Voorkeursleeftijd | 3-16 jaar. |
Voorkeurslokalisatie | Romp, bovenarmen en bovenbenen; soms het gelaat en anogenitaal. |
Incubatietijd | 2-7 weken (uiterste is 6 maanden). |
Besmettelijkheid | Via direct huidcontact en mogelijk via besmet textiel. |
Beloop | Waterwratten zijn onschuldig, verdwijnen meestal in 6-9 maanden en dan meestal zonder littekenvorming (soms pas na 3-4 jaar). |
Beleid | Aan ouders en kind goede uitleg geven. Behandeling wordt niet aanbevolen. Als de wratten gaan ontsteken kan dit zeer pijnlijk zijn en kunnen littekens ontstaan. Dit is dan ook reden om te verwijzen. Overige redenen tot verwijzing en behandeling zijn: langdurig persisterende waterwratten, de besmettingskans, esthetische bezwaren, lokalisatie op de oogleden en behandeling van eczeem. Zie voor verdere informatie en behandeling de farmacotherapeutische richtlijn "Mollusca contagiosa" van de NHG. |
Wondroos (erysipelas, belroos)
Huidafwijking | Pijnlijke, warm aanvoelende fel rode (erythemateuze) en gezwollen (oedemateuze) huid. De aangedane huid is scherp afgegrensd van de normale huid. |
---|---|
Oorzaak | Ontsteking van de huid en het onderhuids bindweefsel (subcutis), die voortschrijdt via de lymfebanen. |
Symptomen | Kan gepaard gaan met hoge koorts (>39°C), koude rillingen, algemene malaise, hoofdpijn en braken. |
Voorkeurslokalisatie | Vaak op de benen, armen en het gezicht, maar kan overal voorkomen. |
Beleid | Verwijzing naar de huisarts is geïndiceerd. |
Wrat (verruca vulgaris, gewone wrat)
Huidafwijking | Wratten zijn ronde, scherp begrensde verhoornde (hyperkeratotische) verhevenheden. Er zijn meestal meerdere wratten op handen, voeten of in het gelaat. Soms zijn de wratten meer vingervormig, vlak en breed of juist diepgroeiend. |
---|---|
Oorzaak | Infectie met Humaan Papillomavirus. |
Incidentie | 10-25% bij kinderen van 4-18 jaar; 70% betreft 'gewone wratten'. |
Voorkeursleeftijd | Schoolgaande kinderen. |
Incubatietijd | Enkele weken tot meer dan een jaar. |
Besmettelijkheid | Via direct contact. |
Beleid | Bij 60-80% van de patiënten vindt spontane genezing zonder littekenvorming plaats, binnen twee jaar. Indicaties voor behandeling en verwijzing zijn: klachten van cosmetische aard of bij pijn en hinder door de locatie of door bloeden van de wrat. Zie voor verdere informatie en behandelingsopties de farmacotherapeutische richtlijn 'Wratten / Verrucae vulgares' van de NHG. |
Zesde ziekte (exanthema subitum of roseola infantum)
Huidafwijking | Begint 3 dagen na aanvang van de symptomen met kleurveranderingen (lichtroze) en kleine bultjes (maculopapuleus exantheem). |
---|---|
Oorzaak | Infectie met Humaan Herpes Virus type 6 (HHV-6). |
Symptomen | Hoge koorts gedurende 3 dagen, zwelling van lymfeklieren. |
Voorkeursleeftijd | 3 maanden tot 3 jaar. |
Voorkeurslokalisatie | Begint op de romp en breidt uit naar armen en nek. |
Incubatietijd | 7-15 dagen. |
Besmettelijkheid | Besmettelijk zolang de huiduitslag aanwezig is. |
Beleid | Gewoonlijk ongecompliceerd verloop, waarbij geen specifieke (antivirale) therapie geïndiceerd is. |
Zonneallergie (polymorfe lichteruptie)
Huidafwijking | Rode bultjes (papeltjes) en blaasjes, zwelling (oedeem) en schilfering. |
---|---|
Huidafwijking | Rode bultjes (papeltjes) en blaasjes, zwelling (oedeem) en schilfering. |
Oorzaak | Ontstaat na normale blootstelling aan licht, meestal na 24-48 uur. Er is sprake van afwijkende reacties (overgevoeligheid) op UV-stralen (meestal UVA). |
Symptomen | Jeuk. |
Incidentie | Komt vaker voor bij mensen met een licht huidtype, maar kan bij elke huidskleur voorkomen. |
Voorkeursleeftijd | Zonneallergie begint meestal op jong volwassen leeftijd. |
Voorkeurslokalisatie | Aan zonlicht blootgestelde huid. |
Bijzonderheden | De afwijkingen ontstaan in het (vroege) voorjaar en verdwijnen meestal weer halverwege de zomer als de huid door zijn reactief toegenomen dikte en pigmentatie beter tegen ultraviolet licht beschermd is. |
Beloop | De huidreacties kunnen zich uitbreiden naar niet aan licht blootgestelde delen van de huid. De afwijkingen blijven 1-7 dagen zichtbaar en genezen over het algemeen zonder littekenvorming. |
Beleid | Als het ernstig is, is verwijzing naar de huisarts geïndiceerd. |
Zonverbranding (dermatitis solaris)
Huidafwijking | Graad 1: lichte roodheid (erytheem) zonder afschilfering, gedurende 1-3 dagen. |
---|---|
Oorzaak | (Teveel) blootstelling aan UV-licht (zonlicht) |
Voorkeurslokalisatie | Onbedekte huid. |
Bijzonderheden | Huidverbranding door de zon is een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van huidkanker. |
Beleid | Zonverbranding dient te worden voorkomen. De werkgroep raadt aan om de richtlijnen van de KWF Kankerbestrijding nadrukkelijk te volgen, zodat ouders eenduidige informatie krijgen over het voorkomen van zonverbranding (zie ook www.kwfkankerbestrijding.nl). Deze maatregelen zijn:
Indien een kind zonverbranding heeft opgelopen, kan gesmeerd worden met "aftersun"-producten ter verkoeling en hydratering van de huid. Bij ernstige verbranding (graad 3 of 4) dient verwezen te worden naar de huisarts. |