Richtlijn: Astma (2020)

4. Samenwerken - aanbevelingen

Diagnosticering, behandeling en begeleiding van jeugdigen met astma vindt in de regel plaats in de eerste- of tweede lijn, met de huisarts of een kinder(long)arts/verpleegkundig specialist kinderlongziekten als hoofdbehandelaar. JGZ-professionals kunnen hierbij een verbindende en ondersteunende rol spelen.

Aanbevelingen

  • Het wordt aanbevolen om (na toestemming van de ouders en/of de jeugdige) ten minste bij verwijzing door de jeugdarts/verpleegkundig specialist naar de huisarts en bij het stellen van de diagnose ‘astma’ door de huisarts of de kinder(long)arts berichtgeving naar de JGZ te versturen. Daarnaast dient er onderlinge afstemming en samenwerking te zijn als dat nodig is, bijvoorbeeld bij schoolverzuim.
  • Bij jeugdigen die worden behandeld in verband met prikkelbare luchtwegen/astma bepaalt de hoofdbehandelaar welke adviezen ten aanzien van medicamentgebruik, vermijden van prikkels en leefstijl relevant zijn. JGZ-professionals motiveren en ondersteunen jeugdigen en hun ouders bij het naleven van deze adviezen. Tabel 3.1 geeft een overzicht van mogelijke (niet-medicamenteuze) adviezen.
  • Ouders van jeugdigen vanaf zes jaar met astma worden geadviseerd om samen met de jeugdige en de hoofdbehandelaar een astma aanval herken- en actieplan in te vullen en dit plan op een zichtbare plaats in huis op te hangen.

Tabel 3.1: Mogelijke (niet-medicamenteuze) adviezen bij prikkelbare luchtwegen/astma. 

*De hoofdbehandelaar bepaalt (afhankelijk van o.a. de ernst van de klachten, de allergie status en de gevoeligheid van de jeugdige) welke adviezen relevant zijn. De JGZ motiveert en ondersteunt jeugdigen en hun ouders bij het naleven van deze adviezen.

Onderwerp                                            Advies

ROKEN
  • Niet roken tijdens de zwangerschap.
  • Niet roken door de ouders en de nabije omgeving van de jeugdige.
  • Niet roken door de jeugdige zelf.
  • Aan rokende ouders/jeugdigen wordt geadviseerd om te stoppen met roken.
HUISSTOFMIJT

Bij bewezen allergie:

  • Vochtbestrijding, zie onder.
  • Woning saneren en aangepast schoonmaken. Een thuisbezoek door kinderlongverpleegkundige (indien beschikbaar) is op indicatie te plannen.
  • Overdag luchten van de slaapvertrekken.
  • Zorgdragen voor gladde vloeren en vervanging vloerbedekking in de slaapkamer en de rest van de woning.
  • Beddengoed wekelijks wassen op 60 °C. Dekbed, kussen en knuffels eens per zes weken in de wasmachine wassen op 60 °C. Als dit niet mogelijk is vanwege de vulling of omdat dit niet in de wasmachine past, vervang dan het dekbed en het kussen door nieuwe die wel in de wasmachine kunnen. Kussen en knuffels kunnen een week in een plastic zak in de vriezer bij -20 0C worden bewaard en daarna gewassen en uitgespoeld.
  • Gordijnen één- of tweemaal per jaar op 60 0C wassen.
  • Kledingkasten dicht houden en de kleding schoon.
HUISDIEREN

Bij bewezen allergie:

  • Contact met het betreffende huisdier vermijden.
  • Zo mogelijk het betreffende huisdier uit de woning verwijderen (voorkeur), dier in ieder geval nooit in de slaapkamer(s) laten. Zeker geen nieuw huisdier aanschaffen.
POLLEN

Bij bewezen allergie:

  • Hooikoortsadviezen geven: buiten een zonnebril/sportbril dragen, vaseline rond ogen en neus smeren, wasgoed niet buiten drogen, haren wassen/douchen voor het slapen gaan.
  • Hooikoortsverwachtingen volgen via een pollenapp. Aan de hand van dergelijke berichten kan er voor gekozen worden om de medicatie aan te passen.
SCHONE LUCHT
  • Woning continu (24 h) ventileren. Indien aanwezig: mechanisch ventilatiesysteem aan (stand 2), klepramen/roosters open. Bij wonen nabij druk verkeer: klepramen/roosters aan de niet-aan-de-weg kant van de woning gebruiken, niet in de spits ventileren.
  • Gebruik van irriterende stoffen in de woning vermijden. Voorbeelden van irriterende stoffen zijn: tabaksrook, rook van hout-gestookte apparaten of een open haard, (geur)kaarsen of wierook, schoonmaakmiddelen, spuitbussen en andere geurverspreiders.
  • Afzuigkap aan bij koken en daarna een half uur aan laten staan. Indien aanwezig, mechanische ventilatie tot 30 minuten na het koken op de hoogste stand laten staan.\
  • Onderhoud van mechanische ventilatiesystemen (m.n. bij mechanische luchttoevoer/balansventilatie) en warmte-terug-win systemen. Bij mechanische ventilatie, denk aan filtervervanging en eens per vijf jaar reiniging van luchttoevoerkanalen.
VOCHT EN SCHIMMEL
  • Woning continu (24 h) ventileren, zie boven.
  • Woning goed en gelijkmatig verwarmen (overdag tussen 18 en 20 0C, overdag niet hoger dan 22 0C en 's nachts niet lager dan 18 0C).
  • Woning regelmatig luchten door ramen tegen elkaar te openen, maar niet bij regen of mistig weer. Niet luchten als het kind in de kamer is en na een uur weer dichtdoen zodat temperatuurverschillen in huis niet te groot worden.
  • Bij douchen of koken extra goed ventileren: afzuigkap na het koken een half uur aan laten staan. Douchen met raam naar buiten open (als dat mogelijk is) en de deur naar de rest van het huis dicht. Indien aanwezig, mechanisch ventilatiesysteem op de hoogste stand en tot een half uur na douchen/koken op deze stand laten staan.
  • Vochtproductie beperken: deksel op de pan bij koken, was niet binnen drogen of gebruik maken van een wasdroger, bij voorkeur één met een afvoer naar buiten. Bij condens wasdrogers de opvangbak na gebruik legen. Tijdens gebruik van de wasdroger goed ventileren.
LUCHTVERONTREINIGING
  • Het RIVM geeft smogwaarschuwingen af. Jeugdigen die gevoelig zijn voor luchtverontreiniging kunnen bij fietsen, lopen of joggen een route kiezen die niet langs drukke wegen en kruispunten gaat.
  • Bij smog door ozon kunnen daarvoor gevoelige jeugdigen er voor te kiezen om in de middag en vroege avond niet buiten te sporten.
VOEDING
  • Gewichtsreductie bij overgewicht/obesitas.
BEWEGEN
  • Bewegen is gezond. Adviseer ook bij jeugdigen met astma de beweegnorm voor kinderen.
WERK- EN BEROEPSKEUZE
  • Bespreek met de jeugdige met astma welk soort werk de klachten kan doen verergeren (aanwezigheid van stof, dampen, fysieke inspanning, temperatuursverandering).

Pagina als PDF