Richtlijn: Motorische ontwikkeling (2019)

De motorische ontwikkeling van kinderen loopt parallel met de spraak-taal-ontwikkeling en de sensorische, psychosociale en cognitieve ontwikkeling. Ook bestaat interactie tussen deze ontwikkelingen^15,41. Een achterstand valt regelmatig eerst op in een enkel ontwikkelingsdomein, vaak in de grove motoriek. Daarna wordt een achterstand vaak pas zichtbaar in andere ontwikkelingsdomeinen (zoals de cognitieve ontwikkeling) of wordt een achterstand in een ontwikkelingsdomein beïnvloed door een achterstand in een ander ontwikkelingsdomein⁴¹.

Het samengaan met andere diagnoses
Vooral bij DCD is vaak sprake van comorbiditeit. DCD komt zeer frequent voor bij kinderen met AD(H)D, ASS/PDD-NOS, leerproblemen (dyslexie en dyscalculie), taalontwikkelingsproblemen, een dysfatische ontwikkeling en/of (faal-)angst. Daarnaast kan DCD gepaard gaan met psychosociale problemen. Voor nadere informatie over betreffende onderwerpen verwijzen we naar de JGZ Richtlijnen:

• Richtlijn Psychosociale problemen
• Richtlijn ADHD
• Richtlijn ASS
• Richtlijn Taalontwikkeling
• Richtlijn Angst

Er is geen sprake van DCD als er problemen zijn in de cognitieve ontwikkeling en als de motorische uitvoering past bij het cognitieve niveau^58,59. 

Niet alleen wordt bij veel kinderen met ADHD ook de diagnose DCD gesteld (namelijk bij een derde deel)⁵⁹, kinderen met verdenking op DCD hebben ook vaker aandachtsproblemen/hyperactiviteit, problemen met lezen en spellen en problemen met non-verbale en sociale communicatievaardigheden^60-62. Ook bij CP gaan motorische ontwikkelingsproblemen vaak gepaard met andere ontwikkelingsproblemen, zoals stoornissen in sensoriek, cognitie, communicatie, perceptie, gedrag, visus en gehoor. Verder worden motorische ontwikkelingsproblemen vaak gezien bij chromosomale en genetische afwijkingen (zoals het syndroom van Down), en bij stofwisselingsaandoeningen. Zie voor een uitgebreid overzicht het handboek van Njokiktjien⁶³. Meer informatie over CP is te vinden in bijlage 3.

Beschreven sterke samenhang is voor de JGZ reden om bij het vermoeden of bestaan van motorische ontwikkelingsproblemen, alert te zijn op comorbiditeit of andere diagnoses. Dit kan immers grote consequenties hebben voor begeleiding, verwijzing en behandeling.