Richtlijn: Ondergewicht (2019)

Totstandkoming van de richtlijn

Afbakening

De JGZ-richtlijn ‘Ondergewicht’ is ontwikkeld op basis van de knelpuntenanalyse, zoals deze is uitgevoerd door het CBO & de Argumentenfabriek (CBO & Argumentenfabriek 2015). Bij de knelpuntenanalyse waren diverse JGZ-professionals betrokken. De aldaar geformuleerde uitgangsvragen zijn beantwoord.

Uitgangsvragen die in deze richtlijn zijn beantwoord:

  • Welke kennis, vaardigheden en instrumenten moeten JGZ-professionals inzetten om ondergewicht door voeding (ondervoeding) of door systemische, psychosociale of somatische oorzaken bij kinderen tijdig te signaleren en juist te volgen?
  • Op welke alarmsignalen bij ondergewicht van kinderen moeten JGZ-professionals letten (herkennen/signaleren) om tijdig door te verwijzen of te behandelen en welk instrument kunnen ze hiervoor gebruiken?
  • Welke adviezen over voeding en risicofactoren kunnen JGZ-professionals geven aan ouders van en kinderen met een verhoogd risico op ondergewicht?
  • Welke verwijscriteria moeten JGZ-professionals gebruiken voor doorverwijzing om ondergewicht tijdig en passend te laten behandelen?

De JGZ-richtlijn ‘Ondergewicht’ sluit met name aan bij de JGZ-richtlijnen:

Globale werkwijze

Voor de start van het project is een werkgroep samengesteld, deze werkgroep is bij alle fasen van de ontwikkeling van de richtlijn intensief betrokken geweest. Bij de formatie van de werkgroep is gelet op een goede balans tussen wetenschappers, inhoudelijke experts en uitvoerende JGZ professionals. Zie voor de leden van de werkgroep Tabel 5.2. Met de werkgroep leden zijn afspraken gemaakt over taken en rollen in het project.

Tijdens de eerste werkgroep vergadering (januari 2017) zijn de uitgangsvragen besproken en zo nodig nader gespecificeerd en er werd besloten op welke wijze de uitgangsvragen het beste uitgewerkt kunnen worden (evidence-based, practice-based of gemengd evidence-based/practice-based). Voor alle uitgangsvragen werd gekozen voor een gemengd evidence-based/practice-based uitwerking. Hierna is een systematisch literatuuronderzoek verricht op de uitgangsvragen (zie Verantwoording).

TNO heeft de literatuur bestudeerd en samengevat. De teksten waren voor de werkgroep leden inzichtelijk en te bewerken op Google Drive. De eerste conceptversie van de richtlijn is besproken tijdens de werkgroep vergadering in september 2017. De commentaren zijn verwerkt tot conceptversie 2 en in december 2017 opnieuw beoordeeld door de werkgroep. In december 2017 is in samenwerking met het NCJ het BDS protocol opgesteld. Tevens is een klankbordgroep samengesteld. Zie Tabel 5.3 voor de deelnemers aan de klankbordgroep en de meelezers. De klankbordgroep is verantwoordelijk voor het becommentariëren en aanvullen van concepttekst vanuit ieders eigen ervaring en expertise. Het tweede concept van de richtlijn is op 22 januari 2018 ook voorgelegd aan de RAC van het NCJ en ZonMw. Naar aanleiding van de feedback op deze conceptversie is in februari 2018 een derde conceptversie opgesteld. Hierna is gestart met een praktijktest. De conceptrichtlijn is in deze periode ook verspreid voor de landelijke commentaarronde (juni t/m september 2018). De feedback die werd verzameld tijdens de praktijktest en landelijke commentaarronde werd gebruikt om de richtlijn bij te stellen.

Na het verwerken van de resultaten van de praktijktest en de landelijke commentaarronde is de richtlijn op 19 november 2018 opnieuw voorgelegd aan de RAC van het NCJ en ZonMw. Ook werden conceptindicatoren ontwikkeld. Het BDS protocol werd aangepast en voorgelegd aan de BDS redactieraad van het NCJ. Ook werd de richtlijn, naar aanleiding van de feedback van de RAC van het NCJ, aangepast. Een herziene conceptversie werd opgesteld en voorgelegd aan de RAC van het NCJ en ZonMw ter autorisatie.

Tabel 5.2: Leden van de werkgroep

Naam Functie Organisatie
Koen Joosten (voorzitter) kinderarts - intensivist Stuurgroep Ondervoeding / NVK / Erasmus MC
Irene Grondel jeugdarts 0-4 jarigen AJN
Gea Vrieze jeugdarts 0-18 jarigen AJN / GGD Hart voor Brabant
Jeroen de Wilde jeugdarts 4-19 jarigen en onderzoeker AJN / GGD Haaglanden
Annemarie van Elburg kinder- en jeugdpsychiater GGZ-kinderpsychiater
Annemarie Schalkwijk huisarts NHG
Brenda Glas voedingskundige / kinderdiëtist NVD
Mathilde Buijs doktersassistente 0-19 jarigen NVDA
Annemiek van den Berg lactatiekundige / jeugdverpleegkundige NVL / Icare JGZ
Dieuwertje Stompedissel logopediste NVLF
Tom van Bolderen stafmedewerker SeysCentra
Daniel Seys orthopedagoog SeysCentra
Petra Luttekes ouder Ouders & Onderwijs
Hester Rippen directeur Stichting Kind en Ziekenhuis
Jeannette Ruesink verpleegkundig specialist 0-4 jarigen V&VN
Lia Denekamp jeugd- en stafverpleegkundige 0-4 jarigen V&VN

Tabel 5.3: Klankbordgroep en meelezers

Naam Functie Organisatie
Jeanne-Marie Hament jeugdarts AJN
Marie-José Kortenhorst jeugdarts AJN
Annemarie Roodenburg adviseur JOGG-aanpak jongeren op gezond gewicht (JOGG)
Elisa van der Molen kinderdiëtist NVD
Dorinde Grouwstra lactatiekundige NVL
Fleur Sickinghe-Ledeboer preverbaal logopedist NVLF
Joke van Wieringen programmamanager jeugd Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen
Annemieke Goudkuil verpleegkundige specialist V&VN
Anette Stafleu senior voedingsdeskundige Voedingscentrum
Annet Cornelisse jeugdverpleegkundige 0-12 en stafverpleegkundige Persoonlijke titel
Eline Snel-Lissenberg jeugdarts Persoonlijke titel
Irene Hoogendam jeugdarts Persoonlijke titel
Petra van der Velden-Sloos jeugdarts in opleiding Persoonlijke titel

Cliëntenparticipatie

De cliëntenparticipatie bij de ontwikkeling van de JGZ-richtlijn is vormgegeven door deelname van een ouder namens oudervereniging Ouders & Onderwijs aan alle werkgroep vergaderingen. Tevens werd informatie ingewonnen bij ouders van jeugdigen tot 12 jaar en bij jeugdigen zelf.

Referenties

Argumentenfabriek. Knelpuntenanalyses jeugdgezondheidszorg. December 2015.


Pagina als PDF