Richtlijn: Voorkeurshouding en schedelvervorming (2012)

8. Ketenzorg-Aanbevelingen

In de praktijk krijgen pasgeborenen en hun ouders in het traject van preventie, signalering en behandeling van voorkeurshouding en schedelvervorming te maken met verschillende zorgverleners. Naast de zorggerelateerde ketenpartners zijn er ook niet-zorggerelateerde partners die een rol kunnen spelen bij het voorkomen van een voorkeurshouding en/of schedelvervorming. Voorbeelden hiervan zijn de kinderdagverblijven en gastouders die de verzorging van de zuigeling na enkele maanden voor een gedeelte overnemen (Jong de, 2009).

Bij het organiseren van ketenzorg rond het thema voorkeurshouding en schedelvervorming moeten naast de zorgverleners in de nulde-, eerste-, tweede- en derdelijnszorg ook de achterliggende organisaties en de niet-zorggerelateerde partners worden betrokken. Per regio kunnen deze in aard en aantal verschillen.

Tabel 9.1 Ketenpartners betrokken bij de preventie, signalering en aanpak van voorkeurshouding en schedelvervorming (vrij bewerkt naar het protocol van Thuiszorg Pantein) (Pantein,2008)

Nulde en eerste lijn	Tweede en derde lijn	Overig
Zwangerschapsgymdocenten Intakers kraamzorg Verloskundigen Kraamverzorgenden Screeners Jeugdartsen Jeugdverpleegkundigen Managementteam kraamzorg Managementteam JGZ Huisartsen in werkgebied Kinderfysiotherapeuten	Hoofden en medewerkers afdeling verloskunde en kinderafdeling Kinderartsen Gynaecologen Kinderfysiotherapeuten Kinderartsen, plastisch chirurgen, neurochirurgen, revalidatieartsen, kinderneurologen	Relevante opleidingen in werkgebied Particuliere instituten voor zwangerschapsgym en kraamzorg Management en medewerkers van kinderdagverblijven Management en medewerkers van gastouderbureaus Orthopedisch instrumentmakers (helmtherapie)

Aanbevelingen

Op basis van de gesignaleerde knelpunten werden de volgende aanbevelingen geformuleerd:

Een landelijke richtlijn ‘Preventie, signalering en aanpak van voorkeurshouding bij zuigelingen’ moet worden opgesteld door een multidisciplinaire werkgroep. Preventie moet daarin een grote rol spelen en al voor de geboorte beginnen, om de informatieoverload na de geboorte voor te zijn;
Beroepsgroepen die een plaats moeten krijgen in de richtlijn zijn: zwangerschapsgymdocent, verloskundige, kraamverzorgende, jeugdverpleegkundige, jeugdarts en kinderfysiotherapeut;
Om hun preventieve rol goed te kunnen vervullen moet met name de beroepsgroep van de verloskundigen en kraamverzorgenden (bij)geschoold worden;
Ook gastouderbureaus en kinderdagverblijven moeten betrokken worden bij de preventie;
De richtlijn moet ondersteund worden door een standaardfolder met illustraties om ouders te motiveren en positionerings- en hanteringsadviezen duidelijker te maken. De folder wordt bij voorkeur opgenomen in het kraamdossier, zodat ouders de informatie eenvoudig kunnen terugvinden;
In de richtlijn moeten procedures voor signalering, verwijzing, registratie en follow-up worden vastgelegd;
Bij de behandeling met kinderfysiotherapie moet worden nagegaan of de zuigeling ook bij gastouders of een kinderdagverblijf verblijft. Deze moeten dan ook betrokken worden bij de behandeling.

Aan de hand van de best practice en de evidence zoals weergegeven in voorgaande hoofdstukken komen we tot de volgende ketenzorgstructuur.

Tabel 9.2 Rol ketenpartners bij preventie van voorkeurshouding prenataal (vrij bewerkt naar het protocol van Thuiszorg Pantein) (Pantein, 2008).

Product/ contactmoment	Discipline	Wanneer	Rol/actie/ bijzonderheden
Zwangerschapscursus	Zwangerschapsgymdocenten	Vanaf 28-30 weken zwangerschap	Voorlichten Adviezen Op indicatie verwijzen naar de JGZ (CB)
Prenataal intake kraamzorg	Intakers kraamzorg	5-7 maanden zwangerschap	Voorlichting op maat Adviezen Bij vragen verwijzen naar de JGZ (CB)
Themabijeenkomsten	Jeugdverpleegkundigen en kraamverzorgenden	Tijdens zwangerschap	Voorlichten
Informatieavond bevallen in het ziekenhuis	Medewerkers verpleegafdelingen	Tweede helft zwangerschap	Zijn op de hoogte van beleid Ouders met vragen verwijzen naar de JGZ (CB)

Tabel 9.3 Rol ketenpartners bij preventie, signalering en aanpak voorkeurshouding perien postnataal (vrij bewerkt naar het protocol van Thuiszorg Pantein) (Pantein, 2008).

Product/ contactmoment	Discipline	Wanneer	Rol/actie/bijzonderheden
Thuisbevalling	Eerstelijns verloskundigen	Hele zwangerschap en kraamperiode	Signaleren en voorlichten Verwijzen naar huisarts en/of jeugdarts
Klinische bevalling	Gynaecologen en tweedelijns verloskundigen	Tijdens opname	Signaleren en verwijzen naar kinderarts, huisarts en/of jeugdarts
Ziekenhuisopname	Medewerkers verpleegafdelingen	Dagen aansluitend op de bevalling tot ontslag	Actief voorlichten Preventiefolder bespreken en uitdelen Voorbeeldfunctie Instructie ouders Signaleren Overdracht naar kraamzorg en verloskundige (< 8 dagen na de bevalling) of op indicatie naar jeugdarts (> 8 dagen na de bevalling) Verwijzen naar specialist of huisarts
Kraamperiode thuis	Kraamverzorgenden	Eerste 8 dagen	Actief voorlichten Preventiefolder bespreken en uitdelen Voorbeeldfunctie Instructie ouders Signaleren Verwijzen naar verloskundige Overdracht naar jeugdarts-verpleegkundige
Particuliere instituten voor zwangerschapsgym en kraamzorg		Doorlopend	Informeren over het beleid
Directeuren, staf en managers JGZ en kraamzorg		Doorlopend	Zorg dragen voorwaarden t.a.v. uitvoeren van beleid Afstemmen met ketenpartners
Screening hielprik/gehoor	Screeners	4e-8e dag	Zijn op de hoogte van beleid Verwijzen ouders met vragen naar de JGZ (CB)
Eerste zuigelingenhuisbezoek JGZ	Jeugdverpleegkundigen	2 weken na de geboorte	Informatie Signaleren Preventiefolder (zo nodig nog uitreiken en) bespreken
Jeugdgezondheidszorg	Jeugdverpleegkundigen, verpleegkundig specialisten preventie, jeugdartsen	Volgens Basistakenpakket JGZ	Actief voorlichten (met preventiefolder) Signaleren Instructie ouders Op indicatie uitreiken en bespreken interventiefolder Begeleiden Verwijzen naar kinderfysiotherapeut (jeugdarts)
Postnatale gym	Zwangerschapsgymdocenten	Rond 8e week na de geboorte	Zijn op de hoogte van beleid Verwijzen ouders met vragen naar de JGZ (CB)
Babymassage	Docenten babymassage	6 weken tot 3 maanden na de geboorte	Zijn op de hoogte van beleid
Specialistische zorg	Kinderartsen	Doorlopend	Verwijzen naar JGZ (CB), eerstelijns kinderfysiotherapeut of medisch specialist Rapporteren aan huisarts en/of jeugdarts
Klinische behandeling	Intramurale kinder- fysiotherapeuten		Behandelen • Verwijzen naar eerstelijns kinder- fysiotherapeut • Afstemming t.a.v. beleid
Centrale behandelaar	Huisartsen	Doorlopend	Informatie Begeleiden Verwijzen naar specialist en/of jeugdarts
Extramurale behandeling	Eerste- en tweedelijns kinderfysiotherapeuten (w.o. poliklinieken fysiotherapie)		Behandelen Zo nodig plagiocefalometrieZo nodig bespreken helmtherapie Terugrapportage naar verwijzer
Opleidingen	Docenten	Tijdens curriculum	Scholing kennis en vaardigheden
Stafmedewerkers JGZ		Doorlopend	Ondersteunen, afstemmen en adviseren bij protocol, folders, implementatie, uitvoering en kwaliteitswaarborging
Hoofden afd. Verloskunde/Moeder & Kind en kinderafdeling ziekenhuis		Doorlopend	Zorg dragen voorwaarden t.a.v. uitvoeren van beleid Afstemmen met ketenpartners
Kinderdagverblijven		0-6 maanden	zijn op de hoogte van beleid Verwijzen ouders met vragen naar JGZ (CB)
Gastouderbureaus		0-6 maanden	Zijn op de hoogte van beleid Verwijzen ouders met vragen naar JGZ (CB)
Orthopedisch instrumentmakers			Behandelen
(Kinder)artsen, plastisch chirurgen, neurochirurgen, revalidatieartsen			Indicatie stellen voor helmtherapie

Lees verder voor de onderbouwing.

Pagina als PDF