Richtlijn: Seksuele ontwikkeling (2014)

Abraham C., Sheeran P., Johnston M. (1998). From health beliefs to self-regulation: Theoretical advances in the psychology of action control. Psychology and Health, 13, 569-591.

Ajzen I. (1988). Attitudes, personality and behaviour. England: Milton Keynes: Open University Press.

Bakker F., de Graaf H., de Haas S., Kedde H., Kruijer H., Wijsen C. (2009). Seksuele gezondheid in Nederland 2009. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

Bedard K. K., Marks A. K. (2010). Current psychological perspectives on adolescent lesbian identity development. Journal of Lesbian Studies, 14(1), 16-25.

Blom C., Vlugt van der I., Neef de M. (2011). Handreiking lokaal gezondheidsbeleid: Seksuele gezondheid. Rutgers WPF en Soa Aids Nederland. Bilthoven: RIVM Loket Gezond Leven.

Bogaerts S., Goethals J., Vervaeke G. (2000). Volwassen gehechtheid en ouderlijke sensitiviteit in relatie tot intimiteit en eenzaamheid bij seksuele delinquenten: Een literatuuranalyse. Tijdschrift Voor Seksuologie, 24, 141-151.

Brückner H., Martin A., Bearman P. S. (2004). Ambivalence and pregnancy: Adolescents' attitudes, contraceptive use and pregnancy. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 36(6), 248-257.

Burt Solorzano C. M., McCartney C. R. (2010). Obesity and the pubertal transition in girls and boys. Reproduction (Cambridge, England), 140(3), 399-410.

Cameron P., Biber H. (1973). Sexual thought throughout the life-span. The Gerontologist, 13(2), 144-147.

Carel J. C., Léger J. (2008). Precocious puberty. New England Journal of Medicine, 358(22), 2366-2377.

Cense M., Martens M., Maris S., Janssen E., de Graaf, H. (2011). Onderzoek naar determinanten van succesvolle implementatie van het leskatern relaties & seksualiteit in het basisonderwijs. Utrecht: ResCon & Rutgers WPF.

Cense M., van de Walle R., van Dijk, L. (2011). Moeilijk lerende jongeren over seks en grenzen. Utrecht: Rutgers WPF.

Chandra A., Martino S. C., Collins R. L., Elliott M. N., Berry S. H., Kanouse D. E., et al. (2008). Does watching sex on television predict teen pregnancy? findings from a national longitudinal survey of youth. Pediatrics, 122(5), 1047-1054.

Cohen-Kettenis P. T. (2000). Transseksualiteit: Een overzicht. Tijdschrift Voor Seksuologie, 24, 63-72.

Coleman L. M., Cater S. M. (2005). A qualitative study of the relationship between alcohol consumption and risky sex in adolescents. Archives of Sexual Behavior, 34(6), 649-661.

Corbin W. R., Bernat J. A., Calhoun K. S., McNair L. D., Seals K. L. (2001). The role of alcohol expectancies and alcohol consumption among sexually victimized and nonvictimized college women. Journal of Interpersonal Violence, 16(4), 297-311.

Crone E. A., Bullens L., van der Plas E. A., Kijkuit E. J., Zelazo, P. D. (2008). Developmental changes and individual differences in risk and perspective taking in adolescence. Development and Psychopathology, 20(4), 1213-1229.

D'Augelli A. R. (2002). Mental health problems among lesbian, gay, and bisexual youths ages 14 to 21. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7(3), 433-456.

de Bruijn P., Burrie I., van Wel, F. (2006). A risky boundary: Unwanted sexual behavior among youth. Journal of Sexual Agression, 12, 81-96.

de Graaf H. (2005). Seks onder je 25e . Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2005. Delft: Rutgers Nisso Groep/SOA Aids Nederland. Eberon.

de Graaf H. (2007). De rol van ouders in de seksuele ontwikkeling: Een literatuurstudie. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

de Graaf H. (2013). Leeflijn seksuele ontwikkeling (in ontwikkeling). Rutgers WPF: Utrecht.

de Graaf H. (2012 (in publicatie)). De bloemetjes en de bijtjes of eitjes en zaadjes, onderzoek naar seksuele opvoeding van ouders. Utrecht: Rutgers WPF.

de Graaf H., Kruijer H., Acker J., Meijer S. (2012). Seks onder je 25e: Seksuele gezondheid van jongeren in Nederland anno 2012. Utrecht: Amsterdam: Rutgers WPF;SOA AIDS Nederland.

de Graaf H., Neeleman A., Vennix P., van Son-Schoones N. (2004). De seksuele levensloop. In L. Gijs, W. Gianotten, I. Vanwesenbeeck & P. Weijenborg (Eds.), Seksuologie (). Houten: Bohn, Stafleu van Loghum.

de Graaf H., Nikken P., Janssens K., Felten H., van Berlo W. (2008). Seksualisering: Reden tot zorg?. Utrecht: Rutgers Nisso Groep/NJi/MOVISIE.

de Graaf H., Rademaker J. (2003). Seks in de groei. een verkennend onderzoek naar de (pre)seksuele ontwikkeling van kinderen en jeugdigen. Delft: RNG Studies, Eberon.

de Graaf H., Rademaker J. (2007). Seksueel gedrag en seksuele gevoelens van prepuberale kinderen. Tijdschr Seksuol, 31, 184-194.

de Graaf H., Rademaker J. (2009). Seks in de groei’ update anno 2009. recente wetenschappelijke inzichten in de seksuele ontwikkeling van kinderen en jeugdigen. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

de Graaf H., Vanwesenbeeck I. (2006). Seks is een game: Gewenste en ongewenste seksuele ervaringen van jongeren op internet. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

de Haan J. (2010). NL kids online. nieuwe mogelijkheden en risico’s van internetgebruik door jongeren. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau.

de Neef M., van Dijk L. (2010). Achtergronden van inadequaat anticonceptiegebruik bij jongeren. Utrecht: Rutgers WPF.

Delden P., Haterd J., Hens H., Prinsen B., Zwikker N. (2010). Professionals in het centrum voor jeugd en gezin. samenwerken in het belang van jeugdigen en opvoeders. Den Haag: Centrum voor Jeugd en Gezin.

Delemarre-van der Waal H. A., Bocca G., Cohen-Kettenis P. T., Haasnoot K., Hack W. W. M., Rotteveel J., et al. (2006). Praktische kindergeneeskunde: Kinderendocrinologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghem.

Derksen-Lubsen G., Moll H. A., Büller H. A. (2006). Compendium kindergeneeskunde. Houten: Bohn Stafleu van Loghem.

Doreleijers T., Crone E., & Jansen L. (2010). Biologische ontwikkeling. Psychologie van de adolescentie. basisboek. Zutphen: Thieme Meulenhoff.

Eekhof J. A. K., Knuistingh Neven A., Opstelten W. (2011). Kleine kwalen bij kinderen Elsevier Gezondheidszorg.

Engels R. C. M. E., Kerr M., Stattin H. (2007). Friends, lovers and groups: Key relationships in adolescence. London: Wiley.

Fisher W. A., Williams S. S., Fisher J. D., Malloy T. E. (1999). Understanding AIDS risk behavior among sexually active urban adolescents: An empirical test of the information-motivation-behavioral skills model. AIDS and Behavior, 3(1), 13-23.

Frans E., Franck T. (2010). Vlaggensysteem. praten met kinderen en jongeren over seks en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Antwerpen - Apeldoorn: Garant.

Galenson E. (1990). Observation of early infantile sexual and erotic development. In M. E. Perry (Ed.), Handbook of sexology vol. 7: Childhood and adolescent sexology (pp. 169-178). Amsterdam: Elsevier.

Gianotten W. L., Meihuizen-de Regt M. J., Son-Schoones van N. (2008). Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. Assen: Van Gorcum.

Gidycz C. A., McNamara J. R., Edwards K. M. (2006). Women's risk perception and sexual victimization: A review of the literature. Aggression and Violent Behavior, 11(5), 441-456.

Ginneken, B., Ohlrichs, Y., Vlugt, I. van der (2011). Zwijgen is zonde. Rutgers WPF, Utrecht.

Goosen S., van Oostrum I. E. A., Essink-Bot M. (2010). Zwangerschapsuitkomsten en zorgbehoeften bij asielzoeksters. Nederlands Tijdschrift Geneeskunde, 154, A2318.

Harden A., Brunton G., Fletcher A., Oackley A., Burchett H., Backhams M. (2006). Young people, pregnancy and social exclusion: A systematic synthesis of research evidence to identify effective, appropriate and promising approaches for prevention and support. London: EPPI-centre.

Harreveld C. (2009). Ongewenste seks tijdens het uitgaan: Wanneer 'ja' tot spijt leidt en 'nee' niet wordt gerespecteerd. Utrecht: Universiteit Utrecht.

Hatfield E., Schmitz E., Cornelis J., Rapson R. L. (1988). Passionate love: How early does it begin? Journal of Psychology and Human Sexuality, 1, 35-51.

Heatherington L., Lavner J. A. (2008). Coming to terms with coming out: Review and recommendations for family systems-focused research. Journal of Family Psychology : JFP : Journal of the Division of Family Psychology of the American Psychological Association (Division 43), 22(3), 329-343.

Hudson S. M., Ward T. (2000). Interpersonal competency in sex offenders. Behavior Modification, 24, 494-527.

Inspectie voor de Gezondheidszorg. (2010). Jaarrapportage 2009 van de wet afbreking zwangerschap. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Kaeser F., DiSalvo C., Moglia R. (2000). Sexual behaviors of young children that occur in schools. J Sex Educ Ther, 25(4), 277-285.

Keuzenkamp S. (2010). Steeds gewoner, nooit gewoon: Acceptatie van homoseksualiteit in nederland. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau.

Kingston D. A., Malamuth N. M., Fedoroff P., Marshall W. L. (2009). The importance of individual differences in pornography use: Theoretical perspectives and implications for treating sexual offenders. Journal of Sex Research, 46(2-3), 216-232.

Kirby D. (2007). Emerging answers 2007: Research finding on programs to reduce TeenPregnancy and sexually transmitted diseases. Washington DC: The national campaign to prevent teen and unplanned pregnancy.

Kite M. E., Whitley B. R. (2003). Do heterosexual women and men differ in their attitudes toward homosexuality? A conceptual and methodological analysis. In L. D. Garnets, & D. C. Kimmel (Eds.), Psychological perspectives on lesbian, gay, and bisexual experiences. (2nd ed., pp. 165-187). New York: Columbia University Press.

Kliegman R. M., Behrman R. E., Jenson H. B., Stanton B. F. (2011). Nelson textbook of pediatrics. Philadelphia: Saunders Elsevier.

KNMG. (2010). Standpunt 'niet-therapeutische circumcisie bij minderjarige jongens'. Utrecht: KNMG.

Korte A., Lehmkuhl U., Goecker D., Beier K. M., Krude H., Gruters-Kieslich A. (2008). Gender identity disorders in childhood and adolescence: Currently debated concepts and treatment strategies. Deutsches Arzteblatt International, 105(48), 834-841.

Kruijver F. P., Zhou J. N., Pool C. W., Hofman M. A., Gooren L. J., Swaab D. F. (2000). Male-to-female transsexuals have female neuron numbers in a limbic nucleus. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 85(0021-972; 0021-972; 5), 2034-2041.

Kuyper L. (2011). Sexual orientation and health: General and minority stress factors explaining health differences between lesbian, gay, bisexual, and heterosexual individuals (thesis). Utrecht: Utrecht University.

Kuzma J. M., Black D. W. (2008). Epidemiology, prevalence, and natural history of compulsive sexual behavior. The Psychiatric Clinics of North America, 31(4), 603-611.

Laan E. (2012). Genot voor mannen en vrouwen. het plezier van seks ontrafeld. Utrecht: RutgersWPF.

Lammers M., Kok E., Oude Avenhuis A. (2005). Preventie van seksueel misbruik bij vrouwen en mannen met een handicap. Noodzaak, doel en effectiviteit van preventieactiviteiten. Overzicht programma's en materialen. Utrecht: TransAct.

Leitenberg H., Henning K. (1995). Sexual fantasy. Psychological Bulletin, 117(3), 469-496.

Livingstone S., Haddon L., Görzig A., Ólafsson K. (2011). Risks and safety on the internet: The perspective of european children. full findings. London: LSE.

Lubsen-Brandsma M. A. C. (2003). Adhesies van de labia minora bij 3 jonge meisjes. Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 147, 53-56.

Lund L., Wai K. H., Mui L. M., Yeung C. K. (2000). Effect of topical steroid on non-retractile prepubertal foreskin by a prospective, randomized, double-blind study. Scandinavian Journal of Urology and Nephrology, 34(0036-5599; 0036-5599; 4), 267-269.

Malamuth N. M., Addison T., Koss M. (2000). Pornography and sexual aggression: Are there reliable effects and can we understand them? Annual Review of Sex Research, 11, 26-91.

Mallon G. P., DeCrescenzo T. (2006). Transgender children and youth: A child welfare practice perspective. Child Welfare, 85(2), 215-241.

Maris S. (2011). Focusgroepen met ouders over de rol van de JGZ bij seksuele ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Utrecht: RutgersWPF.

Martin K. A., Luke K. (2010). Gender differences in the ABC’s of the birds and the bees: What mothers teach young children about sexuality and reproduction. Sex Roles, 62, 278-291.

Maxwell C. D., Robinson A. L., Post L. A. (2003). The nature and predictors of sexual victimization and offending among adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 32(6), 465-477.

Meihuizen-de Regt M. J., Wiegerink D. J. H. G., Doef van de S. (2008). De psychoseksuele ontwikkeling verstoord. In W. L. Ginanotten, M. J. Meihuizen-de Regt & N. Son-Schoones van (Eds.), Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. (pp. 154-163). Assen: Van Gorcum.

Messman-Moore T. L., Coates A. A., Gaffey K. J., Johnson C. F. (2008). Sexuality, substance use, and susceptibility to victimization: Risk for rape and sexual coercion in a prospective study of college women. Journal of Interpersonal Violence, 23(12), 1730-1746.

Nikken P. (2007). Jongeren, media en seksualiteit. hoe media-interesses en – gebruik samenhangen met fantasieën, opvattingen en gedrag. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.

Nikken P. (2009). Seksualisering en de jeugd van tegenwoordig: De media als zondebok? Tijdschrift Voor Seksuologie, 33, 84-96.

Noordam C., Rotteveel J., Schroor E. J. (2010). Werkboek kinderendocrinologie Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde.

Norris J., Masters N. T., Zawacki T. (2004). Cognitive mediation of women's sexual decision making: The influence of alcohol, contextual factors, and background variables. Annual Review of Sex Research, 15, 258-269.

Nurius P. S., Norris J., Macy R. J., Huang B. (2004). Women’s situational coping with acquaintance sexual assault. applying an appraisal-based model. Violence Against Women, 10, 450-478.

Ohlrichs J., Vlugt, I. van der (2013). Zwijgen is zonde. Seksuele en relationele vorming aan jongeren in religieus en cultureel diverse groepen. Utrecht: Rutgers WPF.

O'Sullivan L. F., Udell W., Montrose V. A., Antoniello P., Hoffman S. (2010). A cognitive analysis of college students' explanations for engaging in unprotected sexual intercourse. Archives of Sexual Behavior, 39(5), 1121-1131.

Peate I. (2008). Understanding key issues in gender-variant children and young people. British Journal of Nursing (Mark Allen Publishing), 17(17), 1114-1118.

Pijpers F., Exterkate M., de Jager M. (2010). Standpunt 'preventie van vrouwelijke genitale verminking in de Jeugdgezondheidszorg'. Bilthoven: RIVM/Centrum Jeugdgezondheid.

Rogers R. (1975). A protection motivation of fear appeals and attitude change. Journal of Psychology, 91, 93-114.

Rosenfield R. L., Lipton R. B., Drum M. L. (2009). Thelarche, pubarche, and menarche attainment in children with normal and elevated body mass index. Pediatrics, 123(1098-4275; 0031-4005; 1), 84-88.

Rosenstock I. (1974). Historical origins of the health belief model. Health Education Monographs, 2, 1-8.

Rouvoet A. (2007). Kamerbrief: Centra voor jeugd en gezin en regierol gemeente. Den Haag: Centrum Jeugd en Gezin.

Ryan S., Franzetta K., Manlove J. (2007). Knowledge, perceptions, and motivations for contraception: Influence on teens' contraceptive consistency. Youth and Society, 39, 182-208.

Siebenbruner J., Zimmer-Gembeck M. J., Egeland B. (2007). Sexual partners and contraceptive use: A 16-year prospective study predicting abstinence and risk behavior. Journal of Research on Adolescence, 17, 179-206.

Sionéan C., DiClemente R. J., Wingood G. M., Crosby R., Cobb B. K., Harrington K., et al. (2002). Psychosocial and behavioral correlates of refusing unwanted sex among African-American adolescent females. Journal of Adolescent Health, 30(1), 55-63.

Steensma T. D., Biemond R., de Boer F., Cohen-Kettenis P. T. (2011). Desisting and persisting gender dysphoria after childhood: A qualitative follow-up study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 16(4), 499-516.

Talma H., Schönbeck Y., van Dommelen P., Bakker B., van Buuren S., HiraSing R.A. (2013). Trends in menarcheal age between 1955 and 2009 in the Netherlands. PLoS ONE 8(4): e60056. doi:10.1371

Testa M., VanZile-Tamsen C., Livingston J. A. (2007). Prospective prediction of women's sexual victimization by intimate and nonintimate male perpetrators. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75(1), 52-60.

Tharinger D. J., Wells M. G. (2000). An attachment perspective on the developmental challenges of gay and lesbian adolescents: The need for continuity of caregiving from family and school. School Psychology Review, 29, 158-172.

Tolman D. L., Striepe M. I., Harmon T. (2003). Gender matters: Constructing a model of adolescent sexual health. Journal of Sex Research, 40, 4-12.

Traen B., Kvalem I. L. (2007). Investigating the relationship between past contraceptive behaviour, self-efficacy, and anticipated shame and guilt in sexual contexts among norwegian adolescents. J Commun Appl Soc Psychol, 17(1), 19-34.

van Bergen D. D., van Lisdonk J. (2010). Psychisch welbevinden en zelfacceptatie van homojongeren. In S. Keuzenkamp, D. van Bergen, D. Bos, H. Bos & et al. (Eds.), Steeds gewoner, nooit gewoon. acceptatie van homoseksualiteit in Nederland. (). Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

van Berlo W., Wijssen C., Vanwesenbeeck I. (2005). Gebrek aan regie: Een kwalitatief onderzoek naar de achtergronden van tienerzwangerschappen. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

van Berlo W., de Haas S., Oosten N., van Dijk L., Brants L., Tonnon S., et al. (2011). Beperkt weerbaar: Een onderzoek naar seksueel geweld bij mensen met een lichamelijke, zintuigelijke of verstandelijke beperking. Utrecht: Rutgers WPF/Movisie.

van Denderen M. (2001). Moeilijk lerende kinderen, een risicogroep voor seksueel misbruik. FOSS-Taal, 9, 8-9.

van der Heijden A. J., Nijman J. M., van Wijk J. A. F., de Jong T. P. V. M. (2005). Praktische kindergeneeskunde: Kinderurologie en -nefrologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghem.

van der Vlugt I. (2012). Richtlijn seksuele vorming. Utrecht: Rutgers WPF.

van Empelen P., van Berkel M., Roos E., Zuilhof W. (2011). Schorer monitor 2011. Amsterdam: Schorer Stichting.

Van IJzendoorn M. H., Prinzie P. J., Euser E. M., Groeneveld M. G., Brilleslijper-Kater S. N., Van Noort-Van der Linden A. M. T., et al. (2007). Kindermishandeling in nederland anno 2005: De nationale prevalentiestudie mishandeling van kinderen en jeugdigen (NPM-2005). Leiden: Casimir.

van Lee L., Dafesh Z., Daal M., Mouthaan I. (2008). Opgroeien met liefde. handleiding voor het begeleiden van ouders bij de seksuele opvoeding. Utrecht: Rutgers Nisso Groep/Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie.

van Lee L., van der Vlugt I., Wijsen C., Cadée F. (2009). Tienermoeders en abortus in nederland: Factsheet. Utrecht: Rutgers Nisso Groep.

Vanwesenbeeck I. (1997). Female sexual power and control: From problem to promise. In A. van Lenning, M. Bekker & I. Vanwesenbeeck (Eds.), Feminist utopias in a postmodern era. Tilburg: Tilburg University Press.

Vanwesenbeeck I., van Zessen G., Ingham R., Jaramazovic E., Stevens D. (1999). Factors and processes in heterosexual competence and risk: An integrated review of the evidence. Psychol.Health, 14, 25-50.

Verwijs R., Mein A., Goderie M., Harreveld C., Jansma A. (2011). Loverboys en hun slachtoffers. inzicht in aard en omvang problematiek en in het aanbod aan hulpverlening en opvang. Utrecht: Verwey Jonker Instituut.

Vriend H. J., Koedijk F. D. H., Broek van den I. V. F., Veen van M. G., Coup op de E. L. M., Sighem van A. I., et al. (2011). Sexually transmitted infections, including HIV, in the netherlands in 2010. Bilthoven: RIVM.

WHO Regional Office for Europe. (2010). Standards for sexuality education in europe. A framework for policy makers, educational and health authorities and specialists. Federal Centre for Health Education, BZgA.

Widman L., Welsch D. P., McNulty J. K., Little K. C. (2006). Sexual communication and contraceptive use in adolescent dating couples. J Adolescent Health, 39, 893-899.

Woodward L., Fergusson D. M., Horwood L. J. (2001). Risk factors and life processes associated with teenage pregnancy: Results of a prospective study from birth to 20 years. J Marriage Family, 63(4), 1170-1184.

Xie H., Cairns B. D., Cairns R. B. (2001). Predicting teen motherhood and teen fatherhood: Individual characteristics and peer affiliations. Social Development, 10, 488-511.

Zhou J. N., Hofman M. A., Gooren L. J., Swaab, D. F. (1995). A sex difference in the human brain and its relation to transsexuality. Nature, 378(0028-0836; 0028-0836; 6552), 68-70.

Zucker K. J., Cohen-Kettenis P. T. (2008). Gender identity disorder in children and adolescents. In D. L. Rowland, & L. Incrocci (Eds.), Handbook of sexual and gender identity disorders. (pp. 376-422). Hoboken New Jersey: Wiley.