Richtlijn: Houding en bewegen (2020)

Inleiding

JGZ-professionals kunnen een goede houding en gezond bewegen bij ouders en jeugdigen stimuleren. Dit thema bevat aanbevelingen voor het gesprek met ouders over het stimuleren van een goede houding en gezond beweeggedrag en het voorkomen van houdings- en bewegingsafwijkingen in de JGZ.

Aanbevelingen

Strategieën om preventieve adviezen over te brengen op kinderen en hun ouders

• De JGZ-professional geeft informatie over houding en bewegen bij vragen van jeugdigen en hun ouders. Daarnaast geeft de JGZ-professional informatie op indicatie.
• De JGZ-professional vraagt ouders of de jeugdige in de leeftijdsperioden 1 t/m 4 jaar, 4 t/m 11 jaar en 12 t/m 17 jaar ten minste éénmaal per periode naar het beweeggedrag en beeldschermgedrag. JGZ-organisaties bepalen zelf op welke wijze dit wordt gedaan.
• Omdat er geen wetenschappelijk onderbouwde strategieën met een hoge kwaliteit van bewijs werden gevonden hoe JGZ-professionals houdings- en bewegingsafwijkingen kunnen voorkomen, of hoe zij een gezonde houding en gezond beweeggedrag bij jeugdigen kunnen stimuleren, wordt in deze richtlijn niet voorgeschreven hoe de JGZ preventie precies vorm zou moeten geven, maar worden wel verschillende hulpmiddelen voor tijdens het gesprek gegeven.
• Kenniscentrum Sport & Bewegen ontwikkelde argumentenkaartjes om het gesprek met ouders aan te gaan over de voordelen van sporten en bewegen. Deze zijn gratis te downloaden via de website.
• Als hulpmiddel om het gesprek te voeren over starten met bewegen, ontwikkelde Kenniscentrum Sport & Bewegen de beweegcirkel. De beweegcirkel is voor iedere professional die betrokken is bij het stimuleren van bewegen van jeugdigen van 4-18 jaar. De cirkel bevat invuloefeningen en voorbeelden ter inspiratie. Dit alles om te zorgen dat mensen niet alleen kunnen starten met bewegen, maar het ook blijven volhouden.
• Pharos ontwikkelde i.s.m. Kenniscentrum Sport & Bewegen praatplaten voor de JGZ over o.a. spelen met baby’s van 0-1 jaar en beweegspelletjes voor oudere kinderen. Deze praatplaten kunnen JGZ-professionals gebruiken als hulpmiddel bij een gesprek met ouders.
• GGD Regio Utrecht, NCJ, Pharos en Kenniscentrum Sport & Bewegen ontwikkelden de Beweegtest voor jongeren. De beweegtest meet hoeveel jongeren bewegen en geeft advies.
• GGD Zaanstreek-Waterland ontwikkelde samen met JOGG, Kenniscentrum Sport & Bewegen en Pharos een beeldverhaal om het buitenspelen van kinderen van laaggeletterde ouders te stimuleren.
• VeiligheidNL ontwikkelde een video en online tool voor ouders om risicovol spelen te stimuleren. JGZ-professionals kunnen ouders wijzen op deze video en online tool: de Groeiboom.
• De Nationale Denktank ontwikkelde een poster om bewustzijn bij ouders te stimuleren over de effecten van schermtijd.
• Stimuleer kinderen en hun ouders om met kleine veranderingen te beginnen: breng meer beweging in je dag. Iemand die niet beweegt hoeft niet meteen de beweegrichtlijn te behalen. Iemand die al wel veel beweegt kan de stap maken naar kwalitatief goed bewegen (bot- en spierversterkende oefeningen).
• Het is van belang dat JGZ-professionals getraind zijn in gesprekstechnieken zoals motivational interviewing en oplossingsgericht werken.
• De preventieve adviezen kunnen ook via scholen en de kinderopvang worden overgebracht op kinderen en hun ouders. Zie het thema Samenwerking (o.a. via Gezonde School en Gezonde Kinderopvang).
• Op de website www.opvoeden.nl van Opvoedinformatie Nederland kunnen ouders meer informatie vinden over bewegen van kinderen van verschillende leeftijden.
• Er zijn verschillende apps en e-learnings beschikbaar voor ouders en kinderen rondom gezondheid, waaronder ook bewegen. Deze zijn echter in de meeste gevallen niet onderzocht op effectiviteit op het bevorderen van gezond beweeggedrag of een gezonde houding. In de GGD appstore zijn apps opgenomen die zijn beoordeeld op een aantal aspecten, waaronder gebruiksvriendelijkheid, betrouwbaarheid, onderbouwing en privacy. JGZ-professionals kunnen ouders adviseren goed beoordeelde apps uit de GGD appstore te gebruiken.
• Informatie voor jongeren over sporten en bewegen is te vinden op de website: www.jouwggd.nl.

Meer informatie over de aanbevelingen staat in de onderbouwing van dit thema.