Richtlijn: Motorische ontwikkeling (2019)

2. Alarmsignalen Van Wiechenonderzoek

Hieronder staan alarmsignalen die tijdens het eerste levensjaar beoordeeld worden met het Van Wiechen Ontwikkelingsonderzoek¹⁵.

Alarmsignalen tijdens het eerste levensjaar [240], te beoordelen volgens het VWO
Armoede aan bewegingen Gebrek aan initiatief Niet aankijken	Toenemend van belang van 4-5 weken
Eén- of dubbelzijdig stereotiepe[1] houding: vuistjes, holle rug, hoofd achterover, arm- of beenhouding opvallend Verwaarlozen van een hand, arm, been Asymmetrische hoeveelheid bewegingen Asymmetrische bewegingspatronen	Op elke leeftijd
Tussen de handen doorglijden indien onder de oksels vastgehouden Slap afhangend hoofd bij (optrekken tot) zit	Op elke leeftijd
Tremor bij spontane motoriek bij niet huilend kind	Toenemend van belang van 4-5 weken
Strekken en onbeweeglijk houden van heupen, knieën en enkels bij verticale zweefhouding en heen-en-weer zwaaien	Na 4-5 maanden
Stereotiep[1] aanwezige assymetrische tonische nekreflex[2] of opisthotonus[3]	Op elke leeftijd
Zittend op ondereind van de gebogen rug, indien benen gestrekt op de onderlaag worden gehouden	Na 5-6 maanden
Geen of onvoldoende reactie op geluid	Elke leeftijd
Geen of onvoldoende volgen van ogen (en hoofd)	Na 4-6 weken
Constant strabisme (afwijkende oogstand)	Elke leeftijd
Constant ondergaande-zon-fenomeen4 Wijkende schedelnaden Gespannen fontanel Abnormale groei van de schedelomvang (vaak spugen, gespannen gelaatsuitdrukking)	Elke leeftijd
Niet optreden van onderscheid tussen bekend en vreemd ('eenkennigheid')	Na 9-10 maanden
Geen imitatiespelletjes Geen kiekeboe spelletjes	Na 9-10 maanden

Alarmsignalen gerelateerd aan neuromotorische ontwikkeling zijn vet gedrukt: [1]Stereotiep: als een houding langer dan circa 10 minuten duurt en het kind deze niet zelf overwint. [2]Asymmetrische tonische nekreflex: bij opzij draaien van het hoofd wordt de arm en/of been aan de kant waarheen het gezicht is gericht gestrekt, en de andere arm en/of het andere been gebogen. [3]Opisthotonus: achteroverkrommen van hoofd en rug, vaak met achteruitgetrokken schouders. 4Ondergaande-zon-fenomeen: de helft van de cornea verdwijnt onder het onderooglid, in uitgesproken gevallen is de witte sclera boven het hoornvlies zichtbaar door retractie van het bovenooglid.

Hieronder staan alarmsignalen die na het eerste levensjaar beoordeeld kunnen worden met het VWO[15].

Onvermogen tot (gaan) zitten, kruipen, rollen, staan, lopen ( de beide laatste vanaf 18-20 maanden)
Bolle rug bij zitten met gestrekte benen
Geen evenwicht bij zitten met aaneengesloten benen
Stereotiepe asymmetrische houding of bewegingspatronen bij zitten, staan of lopen
Langs de benen ‘omhoogklimmen’ bij gaan staan (teken van Gower’s)
Constant op de tenen staan of lopen
Brede basis bij staan en lopen (na 24 maanden)
Staan en/of lopen met stereotiep naar binnen gedraaide benen en voeten en beperkte heupstrekking (‘scharen’)
Voortdurende buiging van de tenen (‘klauwen’) bij staan en/of lopen
Onvermogen tot gedifferentieerd bewegen van de schouders ten opzichte van het bekken bij staan en lopen (vanaf 3 jaar)
Onvermogen voorwerp vanuit stand van de vloer op te rapen (vanaf 2 jaar)
Blokachtige rompbewegingen bij kruipen (na 2,5 jaar)[1]
Trillerige handmotoriek
Storende hoeveelheid meebewegingen in de contralaterale hand/arm bij eenzijdig hand/arm-gebruik, zoals bijvoorbeeld prikken, knippen, plakken
Voortdurend kwijlen
Onvermogen hoeveelheid (kleine) bewegingen aan te passen aan de bezigheden (armbeweeglijkheid, rusteloosheid)
Onvoldoende interesse voor de omgeving
Stoornissen in de oogbewegingen of de oogstand
Onvoldoende horizontale en verticale geluidsbronlokalisatie[2]

Alarmsignalen gerelateerd aan neuromotorische ontwikkeling zijn vet gedrukt.

1 Schouders en heupen worden niet of nauwelijks ten opzichte van elkaar bewogen: de romp beweegt ‘als uit één stuk’

2 Een hoge en een lage tonen producerend belletje achter, opzij, boven het hoofd of laag achter de rug.

Pagina als PDF